اخلاق محسنی صفحه 108

و مبرّات و ترتیب باقیات صالحات که عبارت از خیر عام و صدقه جاریه است، مهیا کند تا ذکر «نعم» و شکر «کَرَم» او به اطراف و اکناف عالم رسیده در هر زمانی بر هر زبانی ثنا و آفرین او جاری باشد.

برین رواق زبرجد(1) نوشته اند به زر که جز نکویی اهل کَرَم نخواهد ماند

سه عمل باقی پس از مرگ

و در حدیث آمده که: چون آدمی به منزل آخرت رود، همه عمل ها ازو منقطع شود الا سه چیز: یکی: صدقه جاریه، دویم: علمی که مردم بدان نفع گیرند. سیم: فرزند صالح که او را دعای خیر کند،(2) و صدقه ی جاریه عبارت از بقعه ای خیر باشد که مردم بدان منتفع شوند چون: مسجد و مدرسه و خانقاه و پل و رباط و دارالشفاء(3) و حوض و مانند آن. پس از والیان خطّه ی سلطنت و تخت نشینان بارگاه خلافت چنان زیبد که معمار همّت ایشان اولاً تعمیر مساجد و تأسیس معابد که اشارت إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ 4 در شأن آن واقع شده سعی نماید. چه در حدیث آمده که هر که برای خدا مسجدی بنا کند، حق سبحانه و تعالی برای او خانه ای در بهشت بنا کند.(4) و مساجد کهنه را نیز تجدید کردن همین حکم دارد و بعد از عمارت مسجد، امام و مؤذّن تعیین باید نمود و اسباب معیشت ایشان را مهیا باید ساخت تا از روی فراغت به مهم خود قیام توانند نمود و به جهت طلب قوت از اقامت این امر باز نمانند. و دیگر مدارس مرتفع بنا باید کرد و مدرسان

1- (1) ایوان سبز یا آبی، کنایه از آسمان است.
2- (2) خصال صدوق، شماره 184.
3- (3) دارالشفا: شفاخانه، بیمارستان.
4- (5) عوالی اللئالی، ج 2، ص 30، ش 75.