درآمدی بر نبوت و شخصیت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم: علمی،اعتقادی،تاریخی،اخلاقی و تربیتی صفحه 176

8. مقام صبر و بردباری

بدون شک مقام بلند صبر واستقامت و بردباری مانند فضیلت شکر، منزلگاهی از منازل سالکان کوی الهی و درجه رفیعی از درجات موحدان و خدا پرستان واقعی به حساب می آید و فضیلتی است که صاحبش را در زمره ی مقربان خدا قرار می دهد و او را به جوار رب العالمین می رساند.

حقیقت صبر عبارت است از استواری روح انسان و نداشتن اضطراب و نگرانی در مقابل شدائد و مصائب و سختیها که در دنیا بر انسان وارد می شود و ایستادگی و مقاومت در برابر ناملایمات در حدی که او را از سعه صدر خارج نسازد.

در حقیقت معنای صبر می تواند همان مقاومت و ایستادگی در مقابل هوای نفس باشد.(1)

صبر و استقامت افضل و برتر از تمام فضائل و صفات اخلاقی است، زیرا بسیاری از فضائل اخلاقی در گرو صبر انسان است و آیات و اخبار زیادی درباره فضیلت صبر رسیده است که بیان همه آنها در این مختصر نمی گنجد.

صبر، فضیلتی است که برای تمام انسانها لازم است چون ضامن کمال و سعادت انسان است. خصوصا برای رهبران و فرمانروایان و کسانی که اسوه و الگوی سایر مردم می باشند؛ مانند انبیای الهی و پیشوایان و زمامداران دینی تا بتوانند با این صفت صبر و مقاومت در برابر مشکلات و ناملایمات به اهداف خودشان که هدایت انسانها و به کمال رسانیدن آنان است برسند.

وقتی به تاریخ زندگی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم بنگریم - به ویژه ابتدای بعثت و رسالت ایشان - متوجه می شویم که چه اندازه دارای صبر و مقاومت بودند تا توانستند بر مشکلات مخصوصا در مقابله با دشمنان اسلام فایق آیند و آنها را شکست دهند. این جنگهای وسیع و مهمی که با دشمنان اسلام داشتند نشانه ای برای این صفت بزرگ است. از این جهت که از ایشان مشهور است که فرمودند: «هیچ پیامبری را به مانند من اذیت نکردند(2)». ولی هیچ گاه دست از صبر و بردباری واستقامت در تبلیغ دین بر نداشت و اصلا در برابر دشمنان اسلام کوتاه نیامد تا آنجایی که در جواب پیام قریش توسط عمویش جناب ابوطالب فرمود: اگر خورشید را در دست راستم و ماه را در دست چپم قرار دهند دست از دعوتم بر نمی دارم چون پیامبرالهی هستم.

ما در این قسمت به بعضی از نمونه های صبر ایشان اشاره می کنیم.