درآمدی بر نبوت و شخصیت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم: علمی،اعتقادی،تاریخی،اخلاقی و تربیتی صفحه 203
- مقدمه پژوهشکده 1
- پیش گفتار 3
- فصل اول: در بیان نسب آن حضرت 10
- اشاره 10
- دلایلی بر موحد بود اجداد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 14
- نتیجه مباحث 16
- ذکر نسب شریف رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 17
- اشاره 17
- 1. شرح حال جناب عدنان 18
- 2. معدّ بن عدنان 19
- 3. نزار بن معدّ 20
- 4. مضر بن نزار 20
- 7. خزیمه بن مدرکه 21
- 5. الیاس بن مضر 21
- 6. مدرکه بن الیاس 21
- 10. مالک بن نضر 22
- 9. نضر بن کنانه 22
- 8. کنانه بن خزیمه 22
- 13. لویّ بن غالب 23
- 12. غالب بن فهر 23
- 11. فهر بن مالک 23
- 15. مره بن کعب 24
- 14. کعب بن لوی 24
- 16. کلاب بن مرّه 24
- 17. قُصَیّ بن کلاب 25
- 19. هاشم بن عبد مناف 27
- 18. عبد مناف بن قصی 27
- 20. عبدالمطلب بن هاشم 31
- 21. عبدالله بن عبدالمطّلب 37
- ولادت با سعادت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 39
- وقایع مهم هم زمان با ولادت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 41
- حالات آن حضرت در ایام شیر خوارگی 43
- درسهای آموزنده این فصل 46
- اشاره 52
- فصل دوم: اثبات نبوّت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 52
- پیغمبر کیست ؟ 58
- برهان کمال 59
- اشاره 63
- تعریف و شرایط معجزه 63
- 1. تعریف معجزه 64
- 2. شرایط معجزه 67
- اشاره 67
- علت مطابق بودن اعجاز با زمان 69
- اعجاز قرآن 72
- اشاره 72
- 1. فصاحت و بلاغت 79
- 2. اعجاز قرآن نسبت به علم و معرفت 84
- 3. قرآن و عدم اختلاف در بیان 87
- 4. قرآن و اخبار غیبی 90
- 5. کثرت نسل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 94
- نتیجه بحث 97
- اشاره 97
- بحثی درباره سایر معجزات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 97
- گفتار سید مرتضی درباره معجزات 102
- معجزات مذکور در قرآن 103
- کفایت شر استهزاء کنندگان 105
- اخلاق فاضله دلیلی بر نبوت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 107
- کلام فیض کاشانی درباره اخلاق رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 111
- عدم نیاز علماء به معجزه 113
- اشاره 116
- جمع قرائن 116
- 1. محیط دعوت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 117
- 2. ویژگی اخلاقی و سوابق پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 119
- 3. محتوای دعوت 121
- 4. عمق تأثیر او در محیط 137
- 5. وسائل نیل به هدف 138
- 6. ایمان و فداکاری در راه هدایت 140
- 7. شخصیت ایمان آورندگان 141
- 8. پیشرفت سریع 143
- فصل سوم: خلق عظیم پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 145
- اشاره 145
- اشاره 149
- 1. عبادت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 149
- کیفیت نماز شب رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 150
- نزول سوره طه 152
- 2. مقام زهد و بی اعتنائی به مظاهر دنیا 153
- 3. جود و سخا 158
- 4. شجاعت 161
- 5. تواضع و فروتنی 164
- 6. رفق و مهربانی 167
- 7. شکر گزاری از نعمتهای الهی 172
- 8. مقام صبر و بردباری 176
- 9. وفای به عهد و پیمان 180
- 10. شرم و حیا 183
- 11. سلام کردن به دیگران 188
- 12. تفقد و احترام به دیگران نسبت به جایگاه آنان 191
- 13. عدالت و امانت داری 195
- اشاره 201
- فصل چهارم: صفات و شرایط پیامبران 201
- 1. علم لدّنی 202
- 2. شرائط دیگر 203
- اشاره 208
- فصل پنجم: عصمت پیامبران 208
- امکان تحقق عصمت 209
- کلام شیخ مفید قدس سره 211
- تعریف عصمت 212
- مراحل عصمت 213
- دلائل عصمت پیامبران 216
- اشاره 218
- محدوده عصمت پیامبران 218
- کلام سید مرتضی قدس سره 219
- عصمت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 221
- اشاره 224
- اشکالات بر عصمت و پاسخ آنها 224
- جواب این آیات 227
- بیان کلام علامه طباطبائی رحمه الله 228
- جواب آیه اول سوره فتح 230
- منشأ شبهه به عصمت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 234
- اشاره 239
- فصل ششم: خاتمیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 239
- خاتمیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 240
- استدلال به آیات قرآن 241
- استدلال به روایات 246
- پاسخ بعضی از اشکالات 249
- اشاره 251
- فصل هفتم: اهداف بعثت انبیاء 251
- اشاره 252
- نقش عظیم پیامبران در سازندگی تمدن انسانی 252
- سخن علامه طباطبائی رحمه الله 253
- اشاره 254
- 1. تزکیه و تعلیم 254
- عمده ترین اهداف بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و سایر انبیاء 254
- 2. تأئید حکم عقل و بیدار کردن فطرتها 262
- 3. آزاد کردن انسانها از قید و بندها 264
- 4. آگاه کردن مردم و جوامع بشری 267
- 5. علاج امراض روحی و روانی 271
- 6. برقرار کردن عدالت اجتماعی 273
- 7. مبارزه با خرافات و سنّت های غلط 277
- کتابنامه 281
پیامبر دارای علم نباشد حجت بر مردم تمام نمی شود بنابر این اصل نبوت و پیامبری اقتضاء می کند که پیامبر خدا عالم باشد و نیاز به دلیل دیگری ندارد.
روشن است که علم پیامبر خدا از نوع علم اکتسابی و تحصیلی نیست که از راه استاد و تعلیم و تعلم فرا گرفته باشد، زیرا علوم اکتسابی بشری خطاپذیر است در حالی که علم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از خطا و اشتباه مصونیت دارد و تعبیر علم پیامبران به علم لدنی به همین منظور است و مراد این است که علم انبیا از طرف خدای متعال به آنها داده شده است.
2. شرائط دیگر
امور دیگری نیز در پیامبران الهی شرط است که خواجه نصیر الدین طوسی دراین عبارت موجزبه آن اشاره کرده اند:
«و کمال العقل و الذکاء و الفطنه و قوه الرأی و عدم السهو و کل ما ینفر عنه من دنائه الآباء و عهر الامهات و الفظاظه و الغلظه و الابنه و شبهها نحو الاکل علی الطریق و شبهه»(1).
پیامبران الهی نباید دارای صفاتی باشند که موجب نفرت مردم باشد و از این جهت در دیده های مردم بی اهمیّت باشند و مردم آنها را تکریم و احترام نکنند، بلکه لازم است مورد اهمیت وتعظیم همه ی مردم باشند همان طوری که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم چنین بودند و همیشه در دیدها با عظمت یاد می شدند(2).
از جمله لازم است پیامبران الهی برخوردار از کمال عقل و هوش و ذکاوت باشند تا فریب نخورند چون فریب خوردن موجب تمسخّر می گردد. اگرچه او را
1- (1) تجریدالاعتقاد، ص 213.
2- (2) ر. ک: بحارالانوار، ج 16، ص 149.