درآمدی بر نبوت و شخصیت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم: علمی،اعتقادی،تاریخی،اخلاقی و تربیتی صفحه 211
- مقدمه پژوهشکده 1
- پیش گفتار 3
- اشاره 10
- فصل اول: در بیان نسب آن حضرت 10
- دلایلی بر موحد بود اجداد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 14
- نتیجه مباحث 16
- ذکر نسب شریف رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 17
- اشاره 17
- 1. شرح حال جناب عدنان 18
- 2. معدّ بن عدنان 19
- 4. مضر بن نزار 20
- 3. نزار بن معدّ 20
- 7. خزیمه بن مدرکه 21
- 6. مدرکه بن الیاس 21
- 5. الیاس بن مضر 21
- 8. کنانه بن خزیمه 22
- 10. مالک بن نضر 22
- 9. نضر بن کنانه 22
- 12. غالب بن فهر 23
- 11. فهر بن مالک 23
- 13. لویّ بن غالب 23
- 14. کعب بن لوی 24
- 16. کلاب بن مرّه 24
- 15. مره بن کعب 24
- 17. قُصَیّ بن کلاب 25
- 19. هاشم بن عبد مناف 27
- 18. عبد مناف بن قصی 27
- 20. عبدالمطلب بن هاشم 31
- 21. عبدالله بن عبدالمطّلب 37
- ولادت با سعادت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 39
- وقایع مهم هم زمان با ولادت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 41
- حالات آن حضرت در ایام شیر خوارگی 43
- درسهای آموزنده این فصل 46
- اشاره 52
- فصل دوم: اثبات نبوّت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 52
- پیغمبر کیست ؟ 58
- برهان کمال 59
- اشاره 63
- تعریف و شرایط معجزه 63
- 1. تعریف معجزه 64
- 2. شرایط معجزه 67
- اشاره 67
- علت مطابق بودن اعجاز با زمان 69
- اعجاز قرآن 72
- اشاره 72
- 1. فصاحت و بلاغت 79
- 2. اعجاز قرآن نسبت به علم و معرفت 84
- 3. قرآن و عدم اختلاف در بیان 87
- 4. قرآن و اخبار غیبی 90
- 5. کثرت نسل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 94
- نتیجه بحث 97
- اشاره 97
- بحثی درباره سایر معجزات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 97
- گفتار سید مرتضی درباره معجزات 102
- معجزات مذکور در قرآن 103
- کفایت شر استهزاء کنندگان 105
- اخلاق فاضله دلیلی بر نبوت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 107
- کلام فیض کاشانی درباره اخلاق رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 111
- عدم نیاز علماء به معجزه 113
- جمع قرائن 116
- اشاره 116
- 1. محیط دعوت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 117
- 2. ویژگی اخلاقی و سوابق پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 119
- 3. محتوای دعوت 121
- 4. عمق تأثیر او در محیط 137
- 5. وسائل نیل به هدف 138
- 6. ایمان و فداکاری در راه هدایت 140
- 7. شخصیت ایمان آورندگان 141
- 8. پیشرفت سریع 143
- فصل سوم: خلق عظیم پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم 145
- اشاره 145
- 1. عبادت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 149
- اشاره 149
- کیفیت نماز شب رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 150
- نزول سوره طه 152
- 2. مقام زهد و بی اعتنائی به مظاهر دنیا 153
- 3. جود و سخا 158
- 4. شجاعت 161
- 5. تواضع و فروتنی 164
- 6. رفق و مهربانی 167
- 7. شکر گزاری از نعمتهای الهی 172
- 8. مقام صبر و بردباری 176
- 9. وفای به عهد و پیمان 180
- 10. شرم و حیا 183
- 11. سلام کردن به دیگران 188
- 12. تفقد و احترام به دیگران نسبت به جایگاه آنان 191
- 13. عدالت و امانت داری 195
- اشاره 201
- فصل چهارم: صفات و شرایط پیامبران 201
- 1. علم لدّنی 202
- 2. شرائط دیگر 203
- اشاره 208
- فصل پنجم: عصمت پیامبران 208
- امکان تحقق عصمت 209
- کلام شیخ مفید قدس سره 211
- تعریف عصمت 212
- مراحل عصمت 213
- دلائل عصمت پیامبران 216
- اشاره 218
- محدوده عصمت پیامبران 218
- کلام سید مرتضی قدس سره 219
- عصمت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 221
- اشکالات بر عصمت و پاسخ آنها 224
- اشاره 224
- جواب این آیات 227
- بیان کلام علامه طباطبائی رحمه الله 228
- جواب آیه اول سوره فتح 230
- منشأ شبهه به عصمت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 234
- فصل ششم: خاتمیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 239
- اشاره 239
- خاتمیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 240
- استدلال به آیات قرآن 241
- استدلال به روایات 246
- پاسخ بعضی از اشکالات 249
- فصل هفتم: اهداف بعثت انبیاء 251
- اشاره 251
- اشاره 252
- نقش عظیم پیامبران در سازندگی تمدن انسانی 252
- سخن علامه طباطبائی رحمه الله 253
- 1. تزکیه و تعلیم 254
- اشاره 254
- عمده ترین اهداف بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و سایر انبیاء 254
- 2. تأئید حکم عقل و بیدار کردن فطرتها 262
- 3. آزاد کردن انسانها از قید و بندها 264
- 4. آگاه کردن مردم و جوامع بشری 267
- 5. علاج امراض روحی و روانی 271
- 6. برقرار کردن عدالت اجتماعی 273
- 7. مبارزه با خرافات و سنّت های غلط 277
- کتابنامه 281
کلام شیخ مفید قدس سره
متکلم بزرگ امامیه شیخ مفید می گوید: عصمت از جانب خداوند است و آن این است که به انسانی توفیق دهد که از هر چیزی که خداوند مکروه دارد سالم و محفوظ بماند، و این توفیق الهی مشروط به این است که انسان اطاعت خدا کند و طاعات و عبادت الهی را انجام دهد. مثال عصمت مانند این است که شخصی در حال غرق شدن باشد و به او ریسمانی بدهند که اگر او به این ریسمان چنگ بزند و آن را رها نکند نجات پیدا می کند و ما آن ریسمان را عصمت می نامیم. لطف و توفیق از جانب خدا نیز همین گونه است و اگر انسان، اطاعت خدا بکند توفیق و عصمت نامیده می شود و اگر اطاعت نکند نه توفیق است و نه عصمت و خداوند به همین مطلب در قرآن اشاره کرده است آنجا که می فرماید: (وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا) 1 (حبل الله) همین دین الهی است. آیا اینگونه نیست که هر کس از امر الهی امتثال کند از وقوع درعقاب و عذاب الهی محفوظ می ماند.
بنابراین تمسک به فرمان الهی واعتصام به آن، لطف و توفیق و عصمت است که در اثر اطاعت خدا به دست آمده است. بنابر این مؤمنان واقعی، ملائکه، پیامبران و امامان از گناهان معصوم هستند چون آنان تمسک به اطاعت الهی کرده اند(1).
حاصل کلام شیخ مفید قدس سره همان بود که پیش از این یاد آور شدیم که عصمت دو رکن مهم دارد: اول توفیق خداوند است که از راه اطاعت و امتثال و تمسک بدین الهی بدست می آید؛ دوم اختیار و انتخاب خود شخص معصوم است که در
1- (2) ر. ک: اوائل المقالات، شیخ مفید، ص 66.