هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 131

به مقام شریفی که از آن جمله نیستم نسبت دادی. امام صادق ((علیه السلام))فرمود: اول کسانی که به رفض و رافضی نامیده شدند همان ساحران زمان فرعون بودند؛ چون وقتی معجزه ی حضرت موسی را دیدند دین فرعون را رها کرده، به خدا ایمان آوردند، پس رافضی کسی است که هر چیزی را که خداوند دوست ندارد، ترک کند(1) و به آنچه خداوند امر کرده عمل نماید، چنین کسی کجا پیدا می شود؟

اما گریه ام بر تو از دلسوزی است که دروغی به این بزرگی گفتی، مرا به اسم ارجمندی که شریف ترین نام ها است نامیدی با این که اهل آن نیستم. آن اسم بزرگ را تو پست شمردی و به آن توهین کردی.(2)

حکایت 204: متکبرتر از خدا!

شیخ اجل سعدی - علیه الرحمه - در کتاب نصیحه الملوک چنین حکایت کرده است: یکی مظلمه(3) نزد حجاج یوسف(4) برد. جوابش نگفت و التفاتش نکرد. مرد بخندید و به خنده(5) همی رفت و می گفت: این از خدای متکبرتر(6) است! به حجاج رسانیدند. بخواندش که: این چرا گفتی؟ گفت: از برای آن که خدا با موسی سخن گفت(7) و تو را دل نمی آید که با خلق خدای سخن گویی! حجاج این سخن بشنید و انصافش بداد.(8)

بنی آدم سرشت از خاک دارد

اگر خاکی نباشد، آدمی نیست

حکایت 205: تواضع از شرایط بعثت انبیا

روزی حضرت موسی گوسفندان حضرت شعیب را می چرانید، بزی از میان گوسفندان فرار کرد و خود را بر فراز کوه رسانید. حضرت موسی آن بز را تعقیب کرد، همین که به دستش آورد، گرد و خاک از روی آن حیوان افشاند، سرش را بوسید و به او گفت: حیوان! این قدر تو را به رنج انداختم نه از جهت قیمت و ارزش مالی تو بود، بلکه از گرگ می ترسیدم که پاره ات کند، آن گاه بز را بر شانه گرفت و به گوسفندان رسانید، آن گاه

1- رفض یعنی ترک.
2- پند تاریخ 9/3 - 10؛ به نقل از: بحار الانوار 295/17 .
3- دادخواهی، شکایت.
4- حجاج بن یوشف ثقفی یکی از سقاکان و جناینکاران تاریخ است که اکثر لذت او در ریختن خون ها بود. بیست سال امارت کرد، اشخاصی را که به وسیله او به قتل رسیدند، شمارش کردند غیر از آن هایی که در جنگ ها کشته شدند، یکصد و بیست هزار نفر بودند. موقع مرگ پنجاه هزار مرد و سی هزار زن در زندان او محبوس بودند که شانزده هزار نفرشان عریان بودند. مردان و زنان را در یک جا حبس می کرد. غذای آنها نانی بود از آرد جو مخلوط با نمک و خاکستر! بالاخره در سن 54 سالگی به سال 95 در شهر واسط به درک واصل شد.
5- بعضی از نسخه ها: مرد، رنجیده.
6- یکی از صفات و اسماء حسنای الهی، صفت «تکبر» است؛ همان گونه که در آیه ی 23 سوره ی مبارکه ی حشر از خداوند با صفت «متکبر» یاد شده است. نکته قابل توجه آن است که صفت مذکور از صفات اختصاصی خدای سبحان است که اگر در مخلوقی یافت شود، از زشت ترین صفات آن مخلوق به شمار می آید و به این جهت خداوند در چند آیه به متکبران وعده ی عذاب داده است. ر.ک: نحل / 29، مر 60، 72، غافر / 35
7- اشاره به آیه ی «وَکَلَّمَ اللَّهُ مُوسَی تَکْلِیمًا» ؛ نساء / 164، ترجمه: و خداوند با موسی سخن گفت. همچنین اشاره به آیه ی: «وَلَمَّا جَاءَ مُوسَی لِمِیقَاتِنَا وَکَلَّمَهُ رَبُّهُ» ؛ أعراف / 143، ترجمه: و هنگامی که موسی به میعادگاه ما آمد و پروردگارش با او سخن گفت. همچنین ر.ک: بقره / 253.
8- کلیات سعدی 14/4 (نصیحه الملوک).