هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 168

حکایت 247: قطع ریشه ی ریا!

گویند: روزی شاگردان سید بحر العلوم ایشان را خندان و متبسم یافتند. سبب را پرسیدند. فرمود: پس از بیست سال مجاهدت، اکنون که در خود نگریستم دیدم دیگر در اعمالم ربایی نیست و توانسته ام به رفع آن موفق شوم!(1)

ظاهرت چون بوذر و سلمان بود

باطنت همچون ابوسفیان بود

ظاهرت چون گور کافر پر حلل

واندرون قهر خدا عز و جل

از برون طعنه زنی بر بایزید

وز درونت ننگ میدارد یزید

هر چه داری در دل از مکر و رموز

پیش ما پیدا بود مانند روز

گرچه پوشیمیش ز بنده پروری

تو چرا رسوایی از حد می بری

گر بود در ماتمی صد نوحه گر

آه صاحب درد را باشد اثر(2)

حکایت 248: دعای مخلص

سعید بن مسیب میگوید: سالی قحطی شد و مردم به طلب باران رفتند. من نظر افکندم و دیدم غلامی هنوز دعای او تمام نشده بود که ابری در آسمان ظاهر شد.

غلام سیاه چون نظرش بر آن ابر افتاد، خدا را حمد کرد و رفت و باران نازل شد به حدی که گمان کردیم ما را از بین خواهد برد.

من به دنبال آن غلام رفتم، دیدم وارد خانه ی امام سجاد شد. خدمت امام رسیدم و عرض کردم: در خانه ی شما غلام سیاهی است، منت بگذارید و او را به من بفروشید.

فرمود: ای سعید! چرا به تو نبخشم، پس به بزرگ غلامان خود امر فرمود هر غلامی که در خانه است به من عرضه کند. پس ایشان را جمع کرد؛ ولی آن غلام را بین ایشان ندیدم.

گفتم: آن را که من می خواهم بین ایشان نیست. فرمود: دیگر باقی نمانده مگر فلان غلام، پس امر فرمود او را نیز حاضر کردند. چون حاضر شد دیدم او همان مقصود من است. گفتم: مطلوب من همین است.

امام فرمود: ای غلام! سعید مالک تو است همراهش برو. غلام رو به من کرد و گفت: چه چیزی سبب شد که مرا از مولایم جدا ساختی؟

گفتم: به سبب آن چیزی که از استجابت دعای باران تو دیدم. وقتی غلام این سخن را شنید رو به آسمان کرد و گفت: ای پروردگار من! رازی بود بین تو و من، الآن که آن را فاش کردی مرا بمیران و به سوی خود ببر.

پس امام و آن کسانی که حاضر بودند از حال غلام گریستند و من با حال گریان بیرون آمدم. چون به منزل خویش رفتم فرستاده ی امام آمد و گفت: اگر می خواهی جنازه ی غلام را ببینی بیا. با آن فرستاده برگشتم