هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 178

پرسیدند: چگونه خواهش شیخ را اجابت نکردید با این که نماز در اول وقت را اهتمام دارید؟ فرمود: در حال خود تأملی کردم، دیدم چنان نیستم که اگر شیخ، پشت سر من نماز بخواند تغییر نکنم، بلکه در حالم تغییر پیدا می شود، برای همین اجابت نکردم!(1)

حکایت 257 : زراندود

از یکی از عالمان بزرگ نقل شده است که سی سال در صف اول نماز جماعت اقتدا می کرده است. روزی به عللی نتوانست خود را به صف اول برساند؛ از این رو در صف دوم ایستاد و از این که مردم او را در صف دوم دیدند در خود خجالتی احساس کرد.

از این جا متوجه شد که در این مدت طولانی که پیشاپیش مردم و در ردیف اول نماز را اقامه میکرده، از روی ریا بوده است و تمام آن سی سال نماز را قضا کرد!؟(2)

منه جان من آب زر بر پشیز

که صراف دانا نگیرد به چیز

زر اندردگان را به آتش برند

پدید آید آن گه که مس یا زرند(3)

حکایت 258 : دو لباس

سفیان ثوری در مسجد الحرام میگذشت، امام صادق را دید که لباس خوبی بر تن داشت، گفت: به خدا سوگند نزد او می روم و توبیخش می کنم!

آن گاه نزدیک رفت و گفت: یابن رسول الله! به خدا قسم لباسی را که پوشیده ای نه رسول خدا همانندش را پوشید، نه علی ((علیه السلام))و نه هیچ یک از پدرانت.

امام فرمود: مردم در عصر پیامبر دست به گریبان فقر و تنگدستی بودند، اما بعد دنیا رو به گشایش نهاد و شایسته ترین اهل دنیا در استفاده از فراخی، نیکان هستند.

آن گاه این آیه را خواند: «ای پیامبر! بگو چه کسی زینت های الهی را که برای بندگان خود به وجود آورده و روزی های پاکیزه را حرام کرده است.»(4)

سپس فرمود: پس ما شایسته ترین کسانی هستیم که آنچه خدا عطا فرموده مورد استفاده قرار دهیم.

ای سفیان؛ آنچه می بینی به خاطر مردم و حفظ آبرو است، آن گاه دست او را گرفت و لباس خود را عقب زد و لباس زیرینش را که زبر و خشن بود به او نشان داد و فرمود: این را برای خودم و آن را برای مردم پوشیده ام. آن گاه با گرفتن و بالا زدن لباس سفیان، لباس زیرینش نمایان شد و فرمود: تو این لباس رو را برای مردم پوشیده ای و لباس زیرین را که مخفی است برای راحتی و تن پروری پوشیده ای.(5) .

1- یکصد موضوع، پانصد داستان 288/1 - 289؛ به نقل از: سیمای فرزانگان /147.
2- سیمای فرزانگان / 122.
3- سعدی
4- «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَهَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ »؛ أعراف / 32
5- یکصد موضوع، پانصد داستان 289/1- 290 ؛ به نقل از با مردم این گونه برخورد کنیم/169؛ بحار الأنوار 360/47 .