هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 179

حکایت 259: اخلاص در تألیف

خاتون آبادی در کتاب حدائق المقربین می نویسد: عده ای از علمای بزرگ شیعه همچون حمدانی قزوینی و عبدالجبار بن عبدالله مقرری و حسن بن بابویه مشهور به حسکا در بغداد در باره ی کتاب نهایه ی شیخ طوسی و ترتیب ابواب و فصولش سخنانی گفتند. هر یک به زبانی اعتراض کردند و متفقا رأی دادند که خالی از عیب نیست، آن گاه برای زیارت عازم نجف شدند. این موضوع در زمان حیات شیخ بود. باهم قرار گذاشتند سه روز روزه بگیرند و غسل کنند و شب جمعه از حضرت امیرالمؤمنین ((علیه السلام))بخواهند که امر کتاب را برایشان واضح نماید.

اعمال را انجام دادند، در شب جمعه علی ((علیه السلام))را در خواب دیدند که فرمود: در فقه اهل بیت کتابی که سزاوار اعتماد باشد و به مسائلش بتوان رجوع کرد مانند نهایی شیخ - همان کتابی که در باره اش اختلاف دارید - نوشته نشده و علت این ارزش آن است که آن را برای رضای خدا و با اخلاص نوشته است. پس در باره ی موضوعات کتاب شک نکنید و به مسائلش عمل کنید و فتوا بدهید. نهایه ی شیخ به خاطر ترتیب و تفصیلی که دارد شما را از سایر کتابها بی نیاز می کند.

همین که از خواب بیدار شدند هر یک اظهار کردند در باره ی نهایه خوابی دیده اند. قرار شد که هر کدام تفصیل رؤیای خود را بنویسند و آن را با یکدیگر مطابقت نمایند تا معلوم شود در خواب ها اختلافی وجود دارد یا نه. پس از نوشتن و مطابقت کردن معلوم شد هیچ اختلافی بین خواب ها وجود ندارد. سپس برای عرض تهنیت خدمت شیخ رسیدند و همین که چشم شیخ طوسی به آنها افتاد فرمود: آنچه راجع به نهایه گفتم قبول نکردید تا از زبان امیرالمؤمنین ((علیه السلام))در خواب شنیدید، آن گاه شیخ خواب خود را برای آنها نقل کرد.

همین موضوع باعث شد که علمای شیعه مدت زیادی به فتاوای نهایه عمل می کردند. به طوری که عده ای از علما گفته اند: پس از شیخ طوسی هشتاد سال گذشت و مجتهدی میان شیعه پیدا نشد و در این مدت علما به نهایه ی او عمل می کردند.(1)

حکایت 260: اخلاص در موقعیت حساس

هنگامی که عمرو بن عبدود - شجاع معروف که با هزار سوار و مرد جنگی برابری داشت در جنگ احزاب مبارز می طلبید هیچ یک از مسلمانان جرئت نداشتند پیش بروند تا این که علی ((علیه السلام))خدمت پیامبر آمد و اجازه ی رزم خواست، حضرت رسول فرمودند: این مرد عمرو بن عبدود است. علی ((علیه السلام))عرض کرد: من هم علی بن ابی طالبم.

وقتی علی به میدان رفت و با عمرو رو به رو شد، رسول خدا فرمودند: تمام اسلام با تمام کفر رو به رو شده است. از این جهت بود که در باره ی این مبارزه فرمودند: ضربت شمشیر علی در جنگ خندق باارزش تر از عبادت جن و انس است.