هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 20

چشمانش، عالمی فراتر از جهان محسوسات را به یاد می آورد. کسی نمیدانست که این پیرمرد سپید چهره، همان فیلسوف شرق، علامه روزگار و مؤلف تفسیر گران سنگ «المیزان» است. در آن زمان من (محمد باقر سعیدی روشن) مشغول خواندن کتاب فلسفی «بدایه الحکمه» ایشان بودم.

«بدایه» از نیمه گذشته بود که پرسش هایی در ذهن من ایجاد شد؛ از جمله این که: چگونه انسان به آرامش می رسد و از اضطراب های روحی و روانی نجات پیدا میکند؟ یکی دو تا از این پرسش ها را با تفصیل و اشتیاق تمام نوشتم. حالا دیگر خانه علامه را هم یاد گرفته بودم. زنگ زدم. پس از لحظاتی، همان پیرمرد نورانی که بارها چهره پاکش را دیده بودم . در را باز کرد. اکنون دانستم که آن ساده زیست روزگار - که پیش از این دیده بودم . خود علامه سید محمد حسین طباطبائی است. با دستانی لرزان؛ ولی سرشار از عاطفه و صفا، نامه را از من گرفت و فرمود: فردا بیا پاسخ آن را بگیر.

روز بعد با اطمینان بیشتر، راهی خانه ی علامه شدم. بار دیگر خود آن بزرگوار، در را گشود. نامه را آورد و از این که نمی توانست بنویسد، عذرخواهی کرد؛ سپس شروع کرد به قرائت آیه ای از قرآن کریم و شرح آن: خداوند متعال فرموده است: «هر کس به یاد من باشد من نیز به یاد او هستم.»

یاد پروردگار، آرام بخش وجود انسان است. خداوند متعال با همه ی موجودات پیوند وجودی و آفرینشی دارد؛ اما یک ارتباط عنایتی ویژه با کسانی دارد که به یاد او هستند؛ چنان که فرموده: «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُوا لِی وَلَا تَکْفُرُونِ»(1) ؛ پس من را یاد کنید تا شما را یاد کنم و من را سپاس بگزارید و ناسپاسی نکنید.

آری! علامه طباطبائی دست پرورده ی همین مائده ی فیض قدسی بود. درود خدا تا روز رستاخیز بر او باد.(2)

حکایت 22: خواهی نشوی رسوا ، عامل به سه آیت شو

شخصی به عبد الله بن عباس گفت: می خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم. ابن عباس پرسید: شروع کرده ای؟ گفت: تصمیم دارم. ابن عباس گفت: مانعی ندارد؛ اما مواظب باش که سه آیه تو را رسوا نسازد! آن شخص گفت: کدام سه آیه؟ ابن عباس گفت: یکی این آیه که میگوید: «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ»(3)؛ آیا تو اطمینان داری که از مخاطبان و نکوهش شدگان این آیه نیستی؟ آن شخص گفت: نه، آیه دوم را بگو. ابن عباس گفت: آیه ی دوم این است که می گوید: «لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ ، کَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ (4)» ، نسبت به این آیه چه طور؟ آیا مطمئن هستی که از توبیخ شدگان این آیه نیستی؟ آن شخص گفت: نه، آیه سوم را بگو. ابن عباس گفت: آیه ی سوم، گفتار خدای تعالی به نقل از عبد صالح حضرت شعیب ((علیه السلام))است که به مردم چنین گفت: «وَمَا أُرِیدُ أَنْ أُخَالِفَکُمْ إِلَی مَا أَنْهَاکُمْ عَنْهُ (5)»: آیا از اهل این آیه هستی؟ آن شخص گفت: نه، ابن عباس گفت: بنابراین اول از خودت شروع کن [آن گاه به نصیحت کردنم.

1- بقره /152.
2- ماهنامه ی بشارت، شماره ی 14 / 34 - 35.
3- بقره / 44، ترجمه: آیا مردم را به نیکی دعوت می کنید، اما خودتان را فراموش می کنید؟
4- صف / 2-3. ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده اید! چرا سخنی می گویید که عمل نمی کنید؟ نزد خدا بسیار موجب خشم است که سخنی بگویید که عمل نمی کنید!
5- هود / 88، ترجمه: من هرگز نمی خواهم چیزی که شما را از آن باز می دارم، خودم مرتکب شوم.