هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 205

جهانگیری صرف نظر کرد و به بندگی مشغول شد.(1)

حکایت 303: اشعب بن جبیر مدنی

اشعب بن جبیر مدنی مردی چپ چشم بود و دو طرف سرش بی مو و دو حرف راء و لام را درست تلفظ نمی کرد و بسیار حریص و طماع بود.

وقتی از او در این باره پرسیدند، گفت: از هر خانه ای که دودی بر آید گمان می کنم که برای من طعامی می سازند و منتظر می نشینم، چون انتظارم بسیار شود و اثری ظاهر نشود، نان پاره ای خشک در آب آغشته میکنم و می خورم.

چون صدای اذان بر جنازه ای به گوشم آید، گمان می کنم که آن میت وصیت کرده که از مال من یک ثلث به اشعب دهید. پس با این گمان به خانه ی آن میت می روم و همراه آنان در غسل و کفن و دفن مرده کمک میکنم. بعد از دفن وقتی اثری از وصیت مرده ظاهر نشود، ناامید به خانه ی خود باز می گردم.

چون از کوچه ها میگذرم، دامن را گشاده میدارم به گمان آن که اگر همسایه ای از بامی یا دریچه ای، چیزی پیش همسایه ی دیگر اندازد، شاید که خطا شود و در دامن من افتد. گویند: روزی از کوچه ای می گذشت، چند کودک در حال بازی بودند، گفت: ای کودکان! چرا این جا ایستاده اید؟ و حال آن که در سر چهار راه کسی یک خروار سیب سرخ و سفید آورده و بر مردم بخشش می کند، کودکان چون شنیدند یک باره ترک بازی کردند و به طرف چهار راه دویدند.

از دویدن ایشان اشعب را حرص و طمع غلبه کرد و به دویدن افتاد. او را گفتند: به خبر دروغی که خود ساخته ای چرا میروی؟ گفت: دویدن اطفال جدی بود و دویدن من از طمع، شاید این صورت واقعی باشد و من محروم مانم.(2)

حکایت 304 : غذای خود با سلطان

شیخ اجل سعدی در گلستان در فضیلت قناعت بیست و چهار حکایت نقل کرده است که آخرین آنها حکایت عابدی است که با خوردن غذای سلطان، صفت پارسایی و قناعت را رها کرد و به آزمندی دلبسته شد.

سعدی می گوید: عابد پارسایی، غارنشین شده بود و در آن جا دور از جهانیان، به عبادت به سر می برد و به شاهان و ثروتمندان به دیده ی تحقیر می نگریست و به زرق و برق دنیا اعتنایی نداشت.

یکی از شاهان آن سامان برای آن عابد چنین پیغام داد: «از بزرگواری خوی نیک مردان توقع و انتظار دارم، مهمان ما بشوند و با شکستن پاره نانی از سفرهای ما با ما همدم گردند.»

عابد فریب خورد و به دعوت او جواب مثبت داد و در کنار سفره ی شاه آمد و از غذای او خورد تا سنت را