هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 210

طرف (پیش رو، پشت سر، چپ و راست) بخشش و انفاق می کنند، این افراد هم بسیار کم اند.

ابوذر گفت: دوست دارم به اندازه ی کوه أحد ثروت داشته باشم و آن را در راه خدا انفاق کنم و هنگام مردن از من تنها دو قیراط(1) باقی بماند.

سپس پیامبر فرمودند: ای اباذر! تو زیادت را خواهانی؛ اما من اندک را. توجه کن خواسته ی پیامبر اسلام چنین است، آن گاه تو یهودی زاده این گونه سخن می گویی. کسی نتوانست سخن ابوذر را جواب گوید و او از خانه ی عثمان خارج شد.(2)

حکایت 312: فریفته ی دنیا

امام باقر ((علیه السلام))فرمود: مردی از پیروان حضرت رسول به نام سعد بسیار مستمند بود و از اصحاب صفه(3) محسوب می شد. وی تمام نمازهایش را به امامت پیامبر می خواند، آن حضرت از تنگدستی سعد ناراحت بود، روزی چیزی به دست ایشان نیامد و افسردگی پیامبر بیشتر شد. در این هنگام جبرئیل نازل شد و دو درهم با خود آورد و عرض کرد: اگر می خواهی او از این حال خارج شود این دو درهم را به او بده و بگو با آن خرید و فروش کند. وقتی رسول خدا برای نماز ظهر از منزل خارج شدند سعد را دیدند و به او فرمودند: آیا می توانی تجارت کنی؟ عرض کرد: به خدا سوگند که سرمایه ندارم. رسول خدا آن دو درهم را به او دادند و فرمودند: با همین سرمایه خرید و فروش کن.

سعد آن پول را گرفت و برای نماز به مسجد رفت و نماز ظهر و عصر را به جا آورد. رسول اکرم پس از پایان نماز عصر فرمودند: به دنبال روزی ات برو. سعد نیز این کار را کرد و خداوند برکتی به کار او داد که هر چیز را به یک درهم می خرید، دو درهم میفروخت. کم کم وضع مالی او خوب شد به طوری که کنار مسجد دکانی گرفت و در آن جا مشغول کار شد، رفته رفته به جایی رسید که وقتی بلال اذان می گفت و حضرت برای نماز بیرون می آمد، سعد را میدید که هنوز خود را برای نماز آماده نکرده، در حالی که قبل از این جریان، پیش از اذان مهیای نماز بود.

پیامبر فرمودند: ای سعد! دنیا تو را مشغول کرده و از نماز بازداشته است. عرض میکرد: اگر اموال خود را بگذارم ضایع می شود.

پیامبر از مشاهده ی ثروت سعد و بازماندنش از عبادت افسرده گشت، بیشتر از هنگامی که او تهیدست بود. روزی جبرئیل نزد رسول خدا نازل شد و عرض کرد: خداوند می فرماید: کدام حال را برای سعد می پسندی وضع پیشین او را با گرفتاری یا وضع اکنون او؟ حضرت فرمودند: وضع پیشین او را بهتر می خواهم؛ زیرا دنیای فعلی او آخرتش را بر باد داده است. جبرئیل گفت: آری! علاقه مند شدن به دنیا انسان را

1- یک دوازدهم درهم، یک نخود و نیم.
2- پند تاریخ 2/ 126 - 128؛ به نقل از : کلمه ی طیبه / 177.
3- کسانی که به دلیل نداشتن منزل، در یکی از اتاق های مسجد زندگی می کردند.