هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 219

فرماید و از آن پشیمان شود و سود ندارد.

رای چون این سخن بشنود، به احضار برادر او مثال (فرمان) داد. چون حاضر آمد، رای گفت: (دوش) دیشب تو را دیدم که از نزد حرم (همسر) ما باز می گشتی و تو ندانسته ای که غیرت پادشاهان بر مثال آتش باشد که به اندک بادی، اشتعال یابد و به هزار آب کشته (خاموش) نشود؟ آن جوان گفت: عفت و پاکدامنی مرا از مهالک نگاه داشت و ظن پادشاه خطا بود، خاصه در حق بندگان مخلص و اگر شاه برهان این معنی طلبد، در زیر تخت نگاه فرماید تا کمال صدق نیت بنده او را روشن شود. شاه چون زیر تخت نگریست، مار را بدید. خدای عزوجل، را شکرها گفت و او (نگهبان اولی) را محمدت فرمود (آفرین گفت) و جمله (همه) را تشریف داد و بعد از آن، هرگز در هیچ کار تعجیل نکرد و بنای کار خود بر ثبات و تأنی نهاد.(1)

حکایت 323: چشمه و کوهسار

جدا شد یکی چشمه از کوهسار

به ره گشت ناگه به سنگی دچار

به نرمی چنین گفت با سنگ سخت

کرم کرده راهی ده ای نیکبخت

جناب اجل، کش گران بود سر

زدش سیلی و گفت دور ای پسر

تجنبیدم از سیل دریاگرای

که ای تو که پیش تو جنبم ز جای؟

نشد چشمه از پاسخ سنگ، سرد

به کندن در استاد و ابرام کرد

بسی کند و کاوید و کوشش نمود

کز آن سنگ خارا رهی برگشود

زکوشش به هر چیز خواهی رسید

به هر چیز خواهی کما هی(2) رسید

برو کارگر باش و امیدوار

که از یأس، جز مرگ ناید به بار

گرت پایداری است در کارها

شود سهل پیش تو دشوارها

حکایت 324: استقامت بلال

بلال بن ریاح از کسانی است که در پذیرفتن اسلام از دیگران سبقت گرفت. وی از غلام زادگان طایفه ی بنی جمع بود، ابوجهل او را بر زمین می خوابانید و سنگ های گران و سنگین بر پشتش می گذاشت و در آفتاب گرم و سوزان حجاز نگه می داشت به قدری که از حرارت و التهاب پشتش میسوخت، به او می گفت: به پروردگار محمد کافر شو، پاسخ بلال در مقابل سخن ابوجهل فقط این کلمه بود: احد، احد. روزی ورقه بن نوفل بر او گذشت در آن حال که عذاب میشد و احد، احد میگفت، ناله های جانسوز و نوای توحیدی از دل بلال برمی آمد و هر کس می شنید متأثر می شد، ورقه گفت: بلال اگر بر همین وضع بمیری به خدا سوگند قبر تو را محل ناله و سوز و گداز قرار می دهیم.

روزی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به ابوبکر فرمودند: اگر مالی داشتم بلال را از صاحبش خریداری می کردم. ابوبکر نیز