هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 246

واسطه ی این بوسه هشتاد نفر از مسلمانان را آزاد کرد.(1)

حکایت 363: سگ باحیا

شیخ بهایی می نویسد: عابدی در کوه لبنان در زمان های پیشین زندگی می کرد. وی روزها روزه می گرفت و هر شب گرده ی نانی برای او می آمد. با نیمی از آن افطار و نیم دیگر را برای سحر می گذاشت. مدتی بر این وضع زندگی می کرد و از کوه پایین نمی آمد.

شبی اتفاق افتاد که نان برایش نرسید. گرسنگی او را فرا گرفت، آن شب خوابش نبرد، بعد از نماز پیوسته انتظار می کشید که غذای هر شبه اش برسد، چیز دیگری نیز نیافت تا گرسنگی اش را رفع کند. در پایین کوه قریه ای وجود داشت که ساکنان آن نصرانی بودند. صبحگاه عابد از کوه پایین آمد و از مردی نصرانی تقاضای غذا کرد. دو گرده نان جوین به او دادند. نان ها را گرفت و به طرف کوه رهسپار شد، سگ گر و لاغری که بر در خانه ی مرد نصرانی بود دامن او را گرفت. عابد یک نان را نزدش انداخت شاید برگردد. سگ نان را خورد و برای مرتبه ی دوم به دامن او چسبید و او نان دیگر را نیز جلوی سگ انداخت. سومین مرتبه نیز عابد را رها نکرد و دامنش را پاره کرد.

عابد گفت: سبحان الله! سگی به این بی حیایی ندیده بودم. صاحب تو دو گرده ی نان بیشتر به من نداد هر دو را از من گرفتی دیگر چه می خواهی؟! خداوند آن سگ را به زبان آورد و گفت: من بی حیا نیستم. بر در خانه ی این مرد مدتی است زندگی میکنم، گوسفندان و خانه اش را نگه داری میکنم و به نان یا استخوانی قانع هستم. گاهی چند روز میگذرد که چیزی برای خود پیدا نمی کند و به من هم نمی دهد، با این وصف در خانه ی این مرد را رها نکرده ام؛ اما تو یک شب که نانت قطع شد تاب نیاوردی و به دشمن روی آوردی.

اکنون بی حیا منم یا تو؟ عابد این سخن را که شنید چنان تحت تأثیر قرار گرفت که بر سر خود زد و غش کرد.(2)

سگی را لقمه ای هرگز فراموش

نگردد، ور زنی صد نوبتش سنگ(3)

حکایت 364: تفاوت اساسی!

در احوال خواجه نصیر الدین طوسی نوشته اند: یک نفر نامه ی توهین آمیزی برای خواجه نوشت. از جمله در آن نامه، خواجه را سگ پسر سگ خطاب کرده بود. وقتی خواجه نامه را خواند، برایش چنین نوشت: تو مرا سگ پسر سگ خطاب کرده ای، در حالی که درست نیست؛ زیرا سگ دم دارد، ولی من دم ندارم. سگ با دست و پا راه می رود؛ ولی من با دو پا راه می روم. سگ ناخن های بلند دارد؛ ولی من ناخن هایم کوتاه است. سگ با زبان آب می خورد؛ ولی من با دهان آب می آشامم!(4)

1- پند تاریخ 5/ 174 - 175؛ به نقل از : سفینه البحار 127/2 .
2- پند تاریخ 148/5 ؛ به نقل از: کشکول شیخ بهایی 27/1 .
3- سعدی
4- فوائد الرضویه / 609