هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 309

کار برم. متوکل گفت: او را نزد شیران بیندازید؛ اما مادر متوکل او را شفاعت کرد و متوکل او را بخشید.(1)

حکایت 450: دروغ امیر حسین

سلطان حسین بایقرا حاکم خراسان و زابلستان با یعقوب میرزا سلطان آذربایجان دوست بود و با هم مکاتبه میکردند و هدایایی برای هم می فرستادند.

سلطان حسین چند شیء نفیس به شخصی به نام امیر حسین ابیوردی داد و گفت: این هدایا را با کتابی به نام کلیات جامی از کتابخانه می گیری و به رسم هدیه برای سلطان یعقوب میرزا می بری.

امیر حسین نزد کتابدار رفت و کتاب کلیات جامی را خواست و او به اشتباه کتاب فتوحات مکیه تألیف محی الدین عربی را که به همان اندازه و حجم بود به وی داد.

امیرحسین روانهی آذربایجان شد و حضور یعقوب میرزا آمد و نامه ی سلطان حسین و هدایای او را تقدیم کرد. یعقوب میرزا بعد از قرائت نامه و احوال پرسی از سلطان و ارکان دولت، احوال امیر حسین را پرسید و از دوری راه که دو ماه طول کشیده بود سؤال کرد و گفت: حتمأ هم صحبت هم داشتی که به شما خوش گذشته باشد.

امیر حسین گفت: بلی، کتاب کلیات جامی را که تازه استنساخ کرده بودند همراهم بود و پیوسته به مطالعه ی آن مشغول بودم و از آن لذت می بردم.

یعقوب میرزا تا نام کتاب کلیات جامی را شنید گفت: بسیار مشتاق بودم و از آوردن این کتاب خوشحال شدم. امیر حسین یکی از ملازمان را فرستاد و کتاب را آورد و به یعقوب میرزا داد.

یعقوب میرزا وقتی کتاب را باز کرد، دید کتاب فتوحات مکیه است، به امیر حسین گفت: این کلیات جامی نیست، چرا دروغ گفتی؟!

امیر حسین از خجالت به عقب برگشت و دیگر صبر نکرد جواب نامه را بگیرد، پس رو به خراسان کرد و گفت: راضی بودم آن گاه که دروغم ظاهر شد بمیرم.(2)

حکایت 451: شک کردی

جندب بن عبد الله می گوید: در جنگ نهروان، به شک افتادم؛ زیرا خوارج، روزها روزه بودند و شبها راز و نیاز میکردند. امیر مؤمنان علی آمدند کنارم نشستند، پس مرد سوارهای آمد و گفت: یا امیر مؤمنان! دشمنان از رود عبور کردند. امام علی فرمودند: با چشم هایت دیدی؟ گفت: آری! فرمود: به خدا قسم عبور نکردند و نخواهند کرد.

با خودم گفتم: آن مرد می گوید با چشم خودم دیدم؛ اما علی می فرماید: به خدا قسم دروغ میگویی.