هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 325

حکایت 475: میزبان حقیقی

حضرت ابراهیم(علیه السلام)در پذیرایی از مهمان، نمونه بود و عادتش این بود که تا مهمان نمی آمد غذا نمی خورد.

یک شبانه روز مهمان برای او نیامد. بیرون رفت تا مهمانی بیاورد. پیرمرد بت پرستی را دید و فرمود: اگر موحد بود بر سر سفره ی ما می نشست. پیرمرد از او گذشت. جبرئیل آمد و فرمود: ای ابراهیم! خدا سلام می رساند و می فرماید: این پیرمرد، هفتاد سال مشرک و بت پرست بود، یک روز از رزق او کم نکردیم؛ اما یک روز، روزی او را به تو حواله کردیم، به تهمت بیگانگی، طعام از او بازداشتی! ابراهیم دنبال پیرمرد رفت و عتاب حق را به او گفت، پیر گفت: نافرمانی کردن چنین خداوندی از مروت دور است و دین ابراهیم راپذیرفت.(1)

حکایت 476: میزبان قرض میکند

ابورافع، پیشکار پیامبر و گفت: روزی مهمانی برای پیامبر آمد. حضرت به من فرمود: به فلان یهودی بگو برای ما مهمان آمده، آردی قرض دهد، در ماه رجب به او برمی گردانیم.

نزد او رفتم و پیغام پیامبر را رساندم. او گفت: چیزی به عنوان رهن نزدم بگذار تا آرد بدهم. من سخن او را به پیامبر علیه رساندم. پیامبر فرمود: به خدا قسم من در آسمان و زمین به امانت داری معروف هستم. اگر آرد میداد، حتما به او باز می گرداندم. آن گاه زره خود را داد و فرمود: زره را نزدش رهن بگذار و آرد بگیر و بیاور!(2)

حکایت 477: مهمانی بدون تکلف

حارث اعور یکی از اصحاب خاص امیر مؤمنان علی خدمت حضرت رسید و عرض کرد: ای امیر مؤمنان! دوست دارم با خوردن غذا در خانه ی ما، مرا سرافراز کنی؟ حضرت فرمود: به شرط(3) آن که خود را به

خاطر مهمانی من به درد سر نیندازی. آن گاه به خانه ی حارث تشریف برد و حارث قطعه نان خالی برای حضرت آورد.

چون شروع کردند به خوردن آن قطعه نان، حارث با نشان دادن چند در هم که در گوشه ی لباسش پنهان کرده بود گفت: اگر به من اجازه دهید با این پولی که دارم چیزی غیر نان برای شما تهیه کنم.

امام فرمود: این نان چیزی است که در خانه ات موجود بود [و آوردنش دردسری نداشت؛ اما چیز دیگر مایه ی تکلف است و من به شرط عدم تکلف دعوتت را پذیرفتم.(4)

1- یکصد موضوع، پانصد داستان 3/ 322: به نقل از: جوامع الحکایات 211.
2- یکصد موضوع، پانصد داستان 3/ 322؛ به نقل از: المحجه البیضاء 3/ 32.
3- به سه شرط 1. آنچه در منزل است، برایم بیاوری. 2. از خارج منزل چیزی تهیه نکنی. 3. بر خانواده ات سخت نگیری. خصال 188/1.
4- یکصد موضوع، پانصد داستان 1/ 211 - 212؛ به نقل از : فروع کافی 3/ 261