هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 421

شبی به خانه ی کوفی نزول کردم و او کودکان خرد داشت. چون ایشان بخفتند و پاره ای از شب بگذشت، او را دیدم که برخاست و آن کودکان خرد را از پهلو به پهلو گردانید. گفتم: حکمت این چیست؟ گفت: ایشان کودکانند و نماز شام (عشا) طعام خوردند و همان ساعت که خوردند، خفتند و آنچه خورده باشند، زود بر ایشان هضم شود و بامداد پگاه (صبح زود گرسنه شوند و تقاضای طعام کنند. خواهم که آن طعام، ساعتی در روده و معده ی ایشان بماند تا بامداد، مرا رنجه ندارند!

و اگر کسی در این باب تأمل کند، بداند که حد این لبخل] تا به کجا است!(1)

حکایت 595: سخاوت و شجاعت

حکیمی را پرسیدند: از سخاوت و شجاعت کدام بهتر است؟ گفت: آن که را سخاوت است، به شجاعت حاجت نیست!

نماند حاتم طایی و لیک تا به ابد

بماند نام بلندش به نیکویی مشهور

زکات مال به در کن، که فضله ی رَز(2) را

چو باغبان بزند، بیشتر دهد انگور

نبشته است بر گور بهرام گور

که دست کرم، به ز بازوی زور(3)

حکایت 596: جواب امام زمان عج

در مورد سخاوت و انفاق شیخ زین العابدین مازندرانی از شاگردان شیخ انصاری نوشته اند: تا می توانست قرض میکرد و به محتاجان میداد و هر وقت که بعضی از هند به کربلا می آمدند قرضهای او را می دادند.

روزی بینوایی به خانه ی او رفت و از او چیزی خواست. شیخ چون پولی در بساط نداشت، بادیه ی مسی منزل را برداشت و به او داد و گفت: این را ببر و بفروش.

دو سه روز بعد وقتی اهل منزل متوجه شدند بادیه نیست فریاد کردند که: بادیه را دزد برده است. صدای آنان در کتابخانه به گوش شیخ رسید، فریاد برآورد که: دزد را متهم نکنید، بادیه را من برده ام.

در یکی از سفرها که شیخ به سامرا می رود، در آن جا سخت بیمار می شود. میرزای شیرازی از او عیادت میکند و او را دلداری می دهد. شیخ می گوید: من هیچ گونه نگرانی از مرگ ندارم، نگرانی من از این است که بنا به عقیده ی ما امامیه وقتی میمیریم روح ما را به امام عصر عرضه میکنند. اگر امام سؤال بفرمایند: شیخ زین العابدین؛ ما به تو بیش از این اعتبار و آبرو داده بودیم که بتوانی قرض کنی و به فقیران بدهی، چرا نکردی؟ من چه جوابی به آن حضرت بدهم؟؟

می گویند: میرزای شیرازی پس از شنیدن این حرف متأثر شد و به منزل رفت و هر چه وجوهات شرعی در

1- جوامع الحکایات /295.
2- رز: درخت انگور، تاک.
3- گلستان / باب دوم، حکایت آخر.