هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 437

نپذیرفت، سپس معن از او جدا شد و خود را مخفی کرد.(1)

حکایت 623: نمونه ای از جود معن

شاعری قصد معن بن زائدهی شیبانی کرد؛ ولی او را راه ندادند.(2) به خادمی گفت: هر وقت امیر در بستان نشست، به من خبر ده. روزی به من خبر داد که امیر در باغ است. شعری بر یک چوب نوشت و در آب انداخت، اتفاقا چشم معن به چوب افتاد و آن را برداشت و خواند:

أیا جود معن ناج معنأ بحاجتی

فلیس إلی معن سواک شفیع

یعنی: ای جود معنا با او در بارهی حاجت من گفت و گو کن؛ زیرا نزد او جز تو وسیله و شفیعی ندارم. شاعر را خواست و صد هزار درهم به او داد تا پنج روز او را می خواست و صد هزار درهم میداد، روز ششم شاعر با خود اندیشید که مبادا معن از این همه عطا پشیمان شود، از این رو فرار کرد. وقتی معن او را خواست هر چه جست و جو کردند پیدا نشد. گفت: در باره ی من گمان بد برد، خیال داشتم آن قدر به او بدهم که چیزی از درهم و دینار باقی نماند.(3)

حکایت 624: چرا سامری کشته نشد؟

هنگامی که خداوند به حضرت موسی وعده داد تورات و الواح را در سی روز نازل نماید، موسی جریان را به بنی اسرائیل خبر داد. سپس برادرش هارون را جانشین خود کرد و خارج شد. سی روز گذشت؛ اما حضرت موسی(علیه السلام)برنگشت. بنی اسرائیل تصمیم گرفتند برادرش هارون را بگشند. گفتند: موسی به ما دروغ گفت و فرار کرد. در این موقع شیطان به صورت مردی پیش آنها آمد و گفت: موسی برنمیگردد اکنون طلا و زیورهای خود را جمع کنید تا برایتان خدایی درست کنم و همگی به عبادت او مشغول شوید.

زمانی که خداوند فرعون و سپاهیانش را در نیل غرق کرد سامری که یکی از بهترین پیروان حضرت موسی بود، پیش روی لشکر آن حضرت بود. جبرئیل بر حیوانی شبیه اسب سوار شده بود و لشکر را سوی رود نیل راهنمایی می کرد. سامری دید هر جا شم اسب فرود می آید آن قسمت زمین حرکتی می کند، آن گاه خاک از جای پای اسب او برداشت و در کیسه ای نگه داشت.

در این موقع شیطان گوساله ای درست کرد و پیش سامری آمد و خاک را از او گرفت و داخل گوساله ریخت. یک مرتبه گوساله به حرکت در آمد و صدای گوساله ی واقعی از او خارج شد و مو بر پیکرش رویید. آن گاه بنی اسرائیل او را سجده کردند و هارون هر چه آنها را از این کار نهی می کرد نمی پذیرفتند، می گفتند: ما هرگز گوساله را رها نخواهیم کرد تا موسی برگردد. چهل روز گذشت.

1- پند تاریخ 4/ 45 - 46؛ به نقل از: تاریخ بحیره.
2- شاید به خاطر این که من در بخشش زیاده روی می کرد، مانع از ورود اشخاص می شدند.
3- پند تاریخ 47/4 ؛ به نقل از: الخزائن (نراقی) / 124