هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 55

و حلال را از حرام تشخیص نمیدادیم و پسرعموی خویش را برای یک شلغم میکشتیم و به آن مباهات می کردیم تا این که خداوند به وسیله ی پیامبرش دینی برای ما آورد و ما را از پرستش بتها باز داشت و به خدا پرستی هدایت کرد و ما به زودی به کشور شما خواهیم آمد.

اکنون ای یزدگرد! تو را به سه کار مخیر میکنم: یا مسلمان شو تا پادشاهی ات دوام یابد یا جزیه (مالیات مخصوص) بده یا آماده ی جنگ شو. یزدگرد از این سخن برآشفت و گفت: بین من و شما جز شمشیر نخواهد بود. سپس آنان را از درگاه خود راند و عاقبت مسلمانان پیروز شدند.(1)

حکایت 77: عقیل

روزی عقیل به برادرش امام علی ((علیه السلام))گفت: من تنگدستم، مرا چیزی بده. حضرت فرمود: صبر داشته باش تا میان مسلمانان تقسیم کنم، سهمیه ی تو را نیز خواهم داد. عقیل اصرار ورزید، امام به مردی گفت: دست عقیل را بگیر و ببر در بازار، بگو قفل دکانی را بشکند و آنچه در دکان است، بردارد. عقیل گفت: می خواهی مرا به جرم دزدی بگیرند. امام فرمود: پس تو می خواهی مرا سارق قرار دهی که از بیت المال مسلمانان بردارم و به تو بدهم؟ عقیل گفت: پیش معاویه می روم، فرمود: خود دانی. عقیل نزد معاویه رفت و از او تقاضای کمک کرد.

معاویه به او صد هزار درهم داد و گفت: بالای منبر برو و بگو که علی با تو چگونه رفتار کرد و من چه کردم.

عقیل بر منبر رفت و پس از سپاس و حمد خدا گفت: ای مردم! من از علی دینش را طلب کردم، او مرا که برادرش هستم رها کرد و دینش را گرفت؛ ولی از معاویه درخواست کردم و او مرا بر دینش مقدم کرد!(2)

حکایت 78: دین فروشی سمره!

سمره بن جندب اهل بصره بود. پس از مرگ پدر، همراه مادرش به مدینه آمد. مادرش با یکی از یاران رسول خدا به نام مری بن شیبان ازدواج کرد و سمره در دامن او بزرگ شد. با این که نوجوان بود، تیرانداز خوبی بود. او در بیشتر جنگها شرکت می کرد. سمره در زمان معاویه همانند بعضی صحابه، برای گرفتن پول به جعل احادیث در مدح معاویه و نقل احادیث از پیامبر(علیه السلام)در مذمت امیر مؤمنان(علیه السلام)دست زد.

ابن ابی الحدید معتزلی می نویسد: معاویه یکصد هزار درهم به سمره وعده داد تا شأن نزول آیه ی «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُعْجِبُکَ قَوْلُهُ فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَیُشْهِدُ اللَّهَ عَلَی مَا فِی قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ (3)» را - که در باره ی برخی از منافقان است . در باره ی علی ((علیه السلام))و در عوض، شأن نزول آیه ی «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ (4)»- که پس از خوابیدن امیر مؤمنان در رختخواب پیامبر، در شأن حضرت

1- یکصد موضوع، پانصد داستان 1/ 268-269؛ به نقل از: بزم ایران /142.
2- یکصد موضوع، پانصد داستان 214/1 ؛ به نقل از: پند تاریخ 1/ 180.
3- بقره /204، ترجمه: و از مردم، همانند اخنس بن شریق که یکی از منافقان بود کسانی هستند که گفتار آنان، در دنیا مایه ی اعجاب تر می شود (در ظاهر اظهار محبت شدید می کنند و خدا را بر آنچه در دل دارند، گواه می گیرند. این در حالی است که آنان سرسخت ترین دشمنان هستند.
4- بقره 207، ترجمه: بعضی از مردم با ایمان و فداکار، همچون علی ((علیه السلام))در «لیله المبیت» هنگام خفتن در جایگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) جان خود را به خاطر خوشنودی خدا می فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.