هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 597

سبب تحمیل آن بر یتیمان و بیوه زنان گردد. از طرفی، دولت وظیفه دارد حافظ جان و مال مردم باشد و باید تأمین شود. ما با رضا و رغبت، خودمان این مالیات را میدهیم.

حکیم بدون آن که از جا حرکت کند، فریاد کرد: غذای مرا بیاورید. فورا آوردند، طبقی چوبین که روی آن چند قرض نان و چند قاشق و یک ظرف دوغ و مقداری نمک دیده میشد، آن گاه آن را جلوی شاه و حکیم گذاشتند.

حکیم به شاه گفت: بخور که نان حلال است؛ زراعت آن دسترنج خودم است. شاه یک قاشق خورد؛ اما دید به چنین غذایی عادت ندارد و از نظر او قابل خوردن نیست. از حکیم اجازه خواست که مقداری از آن نان ها را به دستمال ببندد و به عنوان تیمن و تبرک همراه خود ببرد.

پس از چند لحظه شاه با یک دنیا بهت و حیرت، خانه ی حکیم را ترک کرد!(1)

حکایت 866: بهترین اعمال

سید نعمت الله جزائری در ریاض الابرار از حضرت سید الشهدا نقل می کند که آن حضرت فرمود: این فرمایش پیامبر که بعد از نماز، بهترین عملها مسرور کردن مؤمن است با وسایلی که معصیت نباشد برای من به تجربه رسید.

روزی غلامی را دیدم که با خوراک خود سگی را شریک قرار داده بود. پرسیدم: چرا چنین میکنی؟ گفت: یابن رسول الله! من محزونم و جویای سرور و شادی هستم، می خواهم با مسرور کردن این حیوان غم از دلم زدوده شود؛ زیرا بنده ی مردی یهودی هستم و مایلم از او جدا شوم. ابا عبد الله نزد آن مرد یهودی رفت و دویست دینار قیمت غلام را با خود برد و درخواست کرد غلام را بفروشد. آن مرد عرض کرد: غلام فدای قدم مبارک شما، این بستان را نیز به او بخشیدم و دویست دینار را هم تقدیم شما می کنم. حضرت فرمود: من مال را به تو بخشیدم. مرد یهودی عرض کرد: پذیرفتم و آن را هم به غلام میبخشم. سید الشهدا فرمود: من هم غلام را آزاد کردم. دینارها و بستان را نیز به او بخشیدم. زن آن یهودی گفت: من هم اسلام می آورم و مهریه ی خود را به شوهرم می بخشم. یهودی گفت: من نیز مسلمان می شوم و این خانه را به زنم بخشیدم!(2)

حکایت 867: پس انداز حقیقی!

ربیعه الرأی فقیه و دانشمند مدینه بود؛ زیرا بسیاری از صحابهی پیامبر اکرم ماه را دیده و از معلومات آنها بهره برده بود. وی در سخنوری نیز مهارت داشت و با این که جوانی نورس بود به وقت سخن گفتن، شنونده را مجذوب می کرد. وی در مسجد پیامبر علوه می نشست و برای انبوه شاگردانی که در اطرافش حلقه زده بودند، درس میگفت. یکی از شاگردان معروف او، مالک بن انس فقیه مشهور اهل تستن و رئیس فرقه ی مالکی است. پدر وی عبد الرحمن فروخ در زمان حکومت بنی امیه با لشکری به خراسان رفت و سالیان دراز