هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 603

سلطان گفت: چون این قضیه را شنیدم، به خاطرم گذشت که این کار یکی از فرزندان من خواهد بود؛ از این رو خود متوجه سیاست (تأدیب) او گشتم که مبادا دیگری را بفرستم، تعلل نماید و سبب خاموش کردن چراغ، این بود که ترسیدم بیگانه نباشد و شکر الهی به جا آوردم که فرزندم به قتل نرسید و چنین عملی از اولاد من صادر نشده.

فرمانفرمایان روزگار باید در این حکایت تأمل کنند و ببینند که به یک دادرسی که در ساعتی از آن سلطان سر زد، اکنون نزدیک به هزار سال است که نام او به واسطه ی این عمل، در چندین هزار کتاب ثبت شده است و در منابر و مساجد، این حکایت از او مذکور و خاص و عام، آفرین و دعا بر او می فرستند؛ علاوه بر فواید اخرویه و مثوبات کثیره؛ چنان که گفته اند:

گر بماند نام نیکی ز آدمی به کزو ماند سرای زرنگار(1)

حکایت 875: فلسفه ی آزمایش های الهی

امام علی الثلا می فرماید: فردی از شما نگوید که «خدایا! از فتنه به تو پناه می برم»(2)؛ زیرا کسی نیست که در فتنه ای نباشد. کسی که میخواهد به خدا پناه برد، از آزمایشهای گمراه کننده، پناه ببرد. همانا خدای سبحان می فرماید: (وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَأَوْلَادُکُمْ فِتْنَهٌ)(3)؛ خدا انسانها را با اموال و فرزندانشان می آزماید تا آن کس که از روزی خود ناخشنود یا خرسند است، شناخته شود؛ گرچه خداوند به احوالاتشان از خودشان

آگاه تر است(4) تا کرداری که استحقاق پاداش یا کیفر دارد؛ آشکار کند چه آن که بعضی مردم فرزند پسر را دوست دارند و فرزند دختر را نمی پسندند و بعضی دیگر فراوانی اموال را دوست دارند و از کاهش سرمایه نگران هستند.(5)

حکایت 876: رجوع قبل از جان دادن

معاویه بن وهب می گوید: ما به جانب مکه رفتیم، با ما پیرمردی بود که عبادت می کرد؛ اما در مذهب تشیع نبود، پسر برادرش که از شیعیان بود با او همراه بود، آن پیرمرد بیمار شد، من به پسر برادر او گفتم: کاش دین حق را بر او عرضه می کردی تا خدای تعالی او را با ولایت و مذهب حق از دنیا ببرد.

همراهان گفتند: بگذارید که بر آن حال و مذهبش بمیرد. پسر برادر او صبر نکرد و به عمویش گفت: ای عمو! مردم بعد از پیامبر مرتد شدند، مگر گروهی اندک که با امیرالمؤمنین(علیه السلام)بودند، با این که خلافت از جانب پیامبر قبلا منصوب شده بود.

پیرمرد بعد از شنیدن این کلمات، نفسی کشید و گفت: من بر این مذهب شدم و بعد مرد.

معاویه بن وهب می گوید: ما داخل شهر مدینه شدیم و حضور امام صادق رسیدیم. «علی بن سری»

1- سعدی
2- اللهم إنی أعود بک من الفتنه.
3- انفال / 28، ترجمه: و بدانید اموال و اولاد شما وسیله ی آزمایش است. ر.ک: تغابن / 15.
4- ر.ک: همود / 31: إسراء / 25، 54، نجم / 32.
5- نهج البلاغه حکمت 93