هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 62

علویین به طرف هشام بن اسماعیل آمد، رنگ در چهره ی هشام باقی نماند. هر لحظه انتظار مرگ را میکشید؛ ولی بر خلاف انتظار وی، امام طبق معمول با صدای بلند فرمود: سلام علیکم و با او دست داد و در حال او ترحم کرد و به او فرمود: اگر کمکی از دست من ساخته است، حاضرم!

بعد از این جریان، مردم مدینه نیز شماتت کردن وی را متوقف کردند.(1)

گرت از دست برآید، دهنی شیرین کن

مردی آن نیست که مشتی بزنی بر دهنی(2)

حکایت 89: ابتدا به سلام

آورده اند: زائری نزد عبد الله جعفر آمد. عبد الله او را صلت و عطایی نکو داد. آن مرد اندیشه کرد که من چه کنم تا مکافات او باز کنم (عطای او را جبران کنم). دست خود از مکافات کوتاه دید. یک روز عبد الله جعفر در بازار می آمد، او روی بگردانید. عبد الله جعفر عجب داشت تا پیش روی او شد و گفت: یا فلان! سلام علیک. مرد بجست و جواب سلام بداد. عبد الله گفت: چرا از من روی بگردانیدی؟!گفت: برای آن تا تو سلام کنی، مرا جواب باید دادن و آن ثواب بسیار تو را باشد و اندک مرا(3) که مرا [به جز این ] قوت مکافات (جبران خدمات تو) نیست.(4)

حکایت 90: پارسا و دزد!

شیخ اجل سعدی می گوید: دزدی به خانه ی پارسایی در آمد. چندان که جست، چیزی نیافت. دلتنگ شد. پارسا خبر شد، گلیمی که بر آن خفته بود، در راه دزد انداخت تا محروم نشود؛

شنیدم که مردان راه خدای

دل دشمنان را نکردند تنگ

تو را کی میسر شود این مقام

که با دوستانت خلاف است و جنگ

مودت اهل صفا چه در روی و چه در قفانه چنان کز پست عیب گیرند و پیشت بیش میرند.

در برابر، چوگوسپند سلیم

در قفا، همچو گرگ مردم خوار

هر که عیب دگران پیش تو آورد و شمرد

بی گمان عیب تو پیش دگران خواهد برد(5)

حکایت 91: صفای باطن علوی

ائمه هدی علیهم السلام افرادی دارای طبع بلند و صفای باطن بودند و به هیچ وجه روحیه کینه توزی نداشتند. در

1- داستان راستان 288/1 -291؛ به نقل از: بحار الانوار 17/11 ، 27.
2- سعدی
3- سلام کردن هفتاد ثواب دارد که 69 ثواب آن برای سلام کننده و یک ثواب آن برای پاسخ دهنده است.
4- روح الجنان و روح الجنان 3/ 455؛ ذیل تفسیر آیه ی 86 سوره ی مبارکه ی نساء
5- گلستان / باب دوم، حکایت 4.