هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 64

گرفتم و نزد حضرت آوردم و ماجرا را برای آن حضرت نقل کردم.

امام کاظم ((علیه السلام))به غلام رو کرد و فرمود: آیا گرسنه ای؟ غلام گفت: نه آقای من! امام فرمود: آیا برهنه ای؟ غلام گفت: نه مولای من! امام فرمود: پس چرا آن خوشه های خرما را برداشتی؟ غلام گفت: دلم چنین خواست. امام فرمود: آن خرماها برای تو باشد. سپس فرمود: غلام را رها کنید.(1)

حکایت 93: اخلاق در جنگ

وقتی امام علی ((علیه السلام))در جنگ صفین شنید که یاران او شامیان را دشنام می دهند، فرمود: من خوش ندارم که شما دشنام دهنده باشید؛ اما اگر کردارشان را تعریف و حالات آنان را بازگو می کردید، به سخن راست نزدیک تر و عذرپذیرتر بود. خوب بود به جای دشنام آنان، میگفتید: خدایا! خون ما و آنها را حفظ کن. بین ما و آنان اصلاح فرما و آنان را از گمراهی به راه راست هدایت کن تا آنان که جاهل اند، حق را بشناسند و آنان که با حق می ستیزند پشیمان شده به حق بازگردند.(2)

حکایت 94: سکه های سیمین

ابن ابی الحدید از ابوالاسود دوئلی چنین نقل کرده است: علی پس از جنگ جمل با دو هزار سرباز مجاهد اسلامی که من (ابوالاسود) هم با آنها بودم، وارد انبارهای بیت المال بصره شد. آن حضرت به سکه های نقره ی روی هم انباشته شده نگاهی کرد و آن گاه با لحن زاهدانه ای که مخصوص حضرت بود - خطاب به سکه ها فرمود: غیر از علی را فریب دهید. شما با این جلوه ها نمی توانید در روح بزرگ فرزند ابی طالب رخنه کنید. سپس دستور فرمود به هر یک از سربازان پانصد درهم بدهند. بعدا معلوم شد که مقدار سکه ها شش میلیون درهم بوده است. به هر نفر درست پانصد درهم رسید. آن گاه پانصد درهم نیز برای خود برداشت. در این هنگام مردی به محضر آن حضرت رسید و عرض کرد: ای امیر مؤمنان! گرچه من با شما در جنگ شرکت نداشتم؛ ولی دلم همراه شما بود. آن حضرت فورا پانصد درهم سهم خود را به آن مرد بخشید و برای خود چیزی برنداشت!(3)

حکایت 95: لا فتی الا علی

در خبر است: پیغمبر روزی با جمعی نشسته بود. شخصی آمد و گفت: یا رسول الله ؛ در فلان خانه مردی و زنی به فساد مشغول اند. فرمودند: باید تفحص کنید. چند کس از صحابه اجازه خواستند. هیچ یک را اجازت نداد. امیر مؤمنان علی ((علیه السلام))در آمد. فرمودند: یا علی! برو و ببین تا این حال راست است یا نه. امیرمؤمنان علی ((علیه السلام))برفت. چون به خانه رسید، چشم بر هم نهاد و داخل شد و دست بر دیوار کشید و بیرون آمد.

1- فرازهای برجسته از سیره ی امامان شیعه 171/2 - 172؛ به نقل از: اصول کافی 108/2 .
2- نهج البلاغه (دشتی) / 429، خطبدی 206
3- شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید249/1