هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 653

کار زشت نیز از هر کسی سر زند ناپسند است؛ اما اگر از تو سر زند ناپسندتر است؛ چون به ما منسوب هستی. حضرت صادق(علیه السلام)چون می دانست او شراب می خورد، حاجتش را بر آورد و با کنایه، او را موعظه فرمود.(1)

حکایت 956: مدافع احکام الهی باید پاک باشد

روزهای دوشنبه و پنج شنبه که مأمون برای رسیدگی به کارهای مردم می نشست، حضرت رضا را در طرف راست خود می نشاند. محمد بن سنان گفت: در یکی از همان روزها من خدمت علی بن موسی الرضا بودم، به مأمون گفتند: مردی از صوفیه دزدی کرده است.

دستور داد او را حاضر کردند، همین که چشمش به او افتاد، آثار زهد و پارسایی از لباس و جامه هایش آشکار بود و اثر سجده در پیشانی او مشاهده می شد. گفت: چه زشت است با این ظاهر نیکو و آثار زهد چنین عمل زشت و قبیحی انجام داده ای!

آن مرد گفت: این عمل را از روی اضطرار انجام داده ام؛ چون حق مرا از خمس و غنیمت ندادی مجبور شدم دزدی کنم. مأمون گفت: تو در خمس و غنیمت چه حقی دارد؟ گفت: خداوند خمس را در این آیه به شش قسمت تقسیم می کند: واعلموا أنما یمم من شیء أن یله خمسه و للأول و لذی القربی والیتامی و المساکین و أبن ألشبیل إن ثم آمنتم بالله وما أنزلنا علی عبدنا یوم الفرقان یؤم التقی الجمعان)(2) ، در آیه ی غنیمت نیز این گونه تقسیم کرده است: «و ما أفاء ألله علی رشوله من أهل القری لیله وللأول و لذی القزبی و

الیتامی و المساکین و أبن ألشبیل گن لاگون دوله بین الأغنیاء منکم)(3) ، من نیز هم ابن سبیل هستم و هم فقیر و تو حق مرا ندادی.

مأمون گفت: می خواهی با یاوه سرایی هایت حدی از حدود خدا را دربارهی دزد ترک کنم. آن مرد گفت: اول خودت را پاک کن و حد بر خود جاری نما، آن گاه به دیگری بپرداز و اقامه ی حد نما. مأمون رو به علی بن موسی الرضا(علیه السلام)کرد و پرسید: شما چه می فرمایید؟ آن حضرت فرمود: این مرد می گوید تو دزدی کردهای من هم دزدی کرده ام.

مأمون از جواب حضرت رضا(علیه السلام)بی اندازه خشمگین شد و رو به آن مرد گفت: به خدا قسم دستت را جدا خواهم کرد؛ مرد گفت: چگونه دست مرا قطع میکنی با این که بنده ی من هستی؟ مأمون پرسید: من از کجا بنده ی تو شده ام؟ گفت: زیرا مادرت را از بیت المال مسلمانان خریداری کرده اند و تو بندهی همه مسلمانان هستی که در شرق و غرب جهان زندگی میکنند تا زمانی که آزادت کنند و من تو را آزاد نکرده ام، از طرفی متصدی خمس شده ای و حق آل پیامبر(صله الله علیه و اله وسلم)را نمی دهی و از حق من و امثال من نیز جلوگیری میکنی. دیگر این که کسی که نا پاک است نمی تواند مانند خود را پاک کند. آن کسی که حدی بر گردنش است نمی تواند حد خدا را بر دیگری جاری نماید؛ مگر این که اول بر خود جاری کند، خداوند در این آیه می فرماید:(أَتَأْمُرُونَ

1- پند تاریخ د/ 20 - 21؛ به نقل از: الانوار البهیه / 76
2- انفال/ 41
3- حشر / 7.