هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 654

النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ )(1)؛ مردم را به نیکی وادار می کنید؛ ولی خود را فراموش کرده اید با این که کتاب خدا را می خوانید، آیا اندیشه و تعقل نمی کنید؟

مأمون به حضرت رضا عرض کرد: چه می فرمایید؟ آن حضرت فرمود: خداوند در قرآن به پیامبر اکرم ص می فرماید: (فَلِلَّهِ الْحُجَّهُ الْبَالِغَهُ)(2)، استدلال رسا و محکم برای خدا است. این حجت و استدلال همان است که اگر به جاهلی هم برسد آن را با جهلش در می یابد. چنان که عالم نیز با علم و دانش خود متوجه آن می شود. دنیا و آخرت با استدلال و برهان استوار است، این مرد برای تو خوب استدلال کرد.

مأمون دستور داد او را آزاد کردند و چند روز از مردم کناره گرفت و به فکر از بین بردن حضرت رضا افتاد تا آن حضرت را مسموم کرد.(3)

حکایت 957: ارزش تعلیم یک مسئله ی دینی

زنی خدمت حضرت فاطمه ی زهران رسید و عرض کرد: مادر پیری دارم که در مورد نمازش چند سؤال داشت، مرا خدمت شما فرستاد تا آنها را بپرسم. آن بانوی ارجمند به تمام سؤال های او پاسخ داد. آن زن آنقدر زیاد سؤال کرد که پیش خود شرمنده شد و عرض کرد: دیگر شما را به زحمت نمی اندازم.

فاطمه ی زهرا فرمود: هر چه می خواهی بپرس، اگر صد هزار دینار طلا به کسی بدهند که بار سنگینی را به بالای بامی ببرد خیال میکنی بر او دشوار می آید؟ عرض کرد: نه. فرمود: هر مسئله ای که من جواب بدهم بیشتر از فاصله ی بین زمین و عرش که پر از لؤلؤ (مروارید) باشد به من پاداش میدهند. پس من از کسی که بار سنگینی می برد شایسته ترم که ناراحت نشوم. از پدرم (پیامبر اکرم علیره) شنیدم که فرمودند: علمای شیعه ی ما وقتی در روز قیامت محشور می شوند، خلعت هایی به اندازه ی علم و جدیت شان در راه ارشاد بندگان جایزه می گیرند به طوری که به یکی از ایشان یک میلیون حله ی نور داده می شود.

آن گاه منادی از طرف پروردگار ندا میدهد: ای کسانی که کفالت و سرپرستی یتیمان آل محمد(صله الله علیه و اله وسلم)را به عهده داشتید هنگامی که آنها به پدرهای خود دست رسی نداشتند. اکنون شاگردان شما همان تیم هایی که عهده دار کفالت آنها بودید در حضور شمایند، از خلعتهای علوم دنیا به آنها بدهید، آن گاه به هر یک از شاگردان به اندازه ای که علم آموخته خلعت میدهند، به طوری که به بعضی از آنها تا صد هزار خلعت می رسد، همین طور آن شاگردانی که به شاگردان خود خلعت داده اند، نصیب و بهره ی آنها را نیز دو چندان می کنند تا دو

برابر از مقداری که قبل از دادن به شاگردان داشتند دارا باشند.

در این هنگام فاطمه به آن زن فرمود: متوجه باش یک تار از این خلعتهای نوری هزار هزار برابر بهتر است از آنچه خورشید بر آن تابیده (زمین) و با آن قابل مقایسه نیستند. چگونه می شود بین این دو فضیلت قائل شد. با این که بهره های دنیا با آلام و ناراحتیها همراه است.(4)

1- بقره 44
2- أنعام / 149
3- پند تاریخ 5/ 30۔ 33: به نقل از : بحار الانوار 85/12 .
4- پند تاریخ 5/ 51.49 ؛ به نقل از: بحار الأنوار 3/2.