هزار و یک حکایت اخلاقی جلد 1 صفحه 93

رنگی تیره، لبهایی درشت و بینی پهنی داشت و بسیار بدگل و کریه منظر بود.

او یک روز از خانه خارج شد و دیر به منزل بازگشت. رفقا علت تأخیر را پرسیدند. او علت را نمی گفت. اصرار کردند، سرانجام گفت: امروز از فلان محل، عبور می کردم. با زنی زیبا برخورد کردم. او با چشم علاقه به من نگاه کرد و من از خوشحالی، خودم را فراموش کردم.

با گوشه ی چشم اشاره کرد، دنبال او به راه افتادم، کوچه هایی را یکی پس از دیگری پیمودم تا به منزلی رسیدم. در را گشود، داخل شد و به من نیز اشاره کرد، وارد شدم، نقاب از صورت چون ماه خود گرفت. سپس دستها را به هم زد و کسی را نام برد، دخترکی بسیار زیبا از طبقه ی بالای عمارت به صحن خانه آمد. زن به دختر بچه گفت: اگر بار دیگر در بستر خواب ادرار کنی، تو را به این قاضی میدهم تا بخورد! سپس رو به من کرد و گفت: امیدوارم که خداوند احسان خود را در بزرگواری قاضی از ما سلب نفرماید، عترت برقرار! با شرمساری و حماقتی که از من صادر شد، از خانه بیرون آمدم و از شدت ناراحتی راه خانه را گم کردم و در کوچه ها سرگردان میگشتم و به این دلیل دیر آمدم!(1)

حکایت 147: لذت یافتن!

یزید بن مروان از احمقان روزگار بود. در باره ی حماقت های او بسیار نوشته اند از جمله: وقتی شتر او گم شده بود، ندا میکرد: هر کس از شتر من خبری بیاورد، آن شتر را به او می دهم. گفتند: اگر می خواهی شتر را به آن کس بدهی که برای تو خبر بیاورد، چرا زحمت طلب بر خود می نهی و خود را رنجور می داری؟ گفت: لذت یافتن، چیز دیگری است.(2)

حکایت 148: مکتبدار بی کلاس!

جاحظ می گوید: از کنار مکتبداری [معلمی] گذشتم، نزد او یک عصای کوچک، یک سنگ، یک عصای بزرگ، یک طبل و یک بوق بود!

گفتم: ای مرد! اینها چیست؟ گفت: گاهی به شاگردی میگویم درس را درست بخوان، وقتی شیطنت می کند، با عصای کوچک او را می زنم. چون فرمان نبرد، او را با عصای بزرگ می زنم، پس فرار می کند، سنگ را به سوی او پرتاب می کنم تا مجروح شود. آن گاه شاگردان بر سرم هجوم می آورند. در این حال، طبل را به گردن می آویزم و در بوق می دمم که اهل محل به فریادم برسند و مرا از دست بچه ها نجات دهند!(3)

حکایت 149: حرف شین!

ابوعثمان بحر الجاحظ می گوید: مردی از تجار به من خبر داد که در کشتی مردی اخمو و خاموش با من بود

1- پند تاریخ 207/2 -208؛ به نقل از : روضات الجنات.
2- یکصد موضوع، پانصد داستان 2372؛ به نقل از: جوامع الحکایات /302
3- یکصد موضوع، پانصد داستان 238/2 ؛ به نقل از: نمونه ی معارف 4/ 376؛ لعالی الاخبار / 208.