هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 105

جویا شد، گفتند: او در شهر است. معتصم او را خواست تا ماجرا را برایش تعریف کند. مرد بدوی نیز تمام ماجرا را برای خلیفه تعریف کرد. معتصم پرسید: مگر تو نگفته ای که دهان خلیفه بوی بد میدهد؟ مرد عرب گفت: پناه بر خدا، چه گونه چنین جسارتی بکنم و چیزی را که نمی دانم بگویم! معتصم گفت: پس چرا دهانت را در آن روز گرفته بودی؟ مرد بدوی گفت: وزیر مرا به منزل دعوت کرده بود و غذایی مخلوط با سیر به من خورانید و گفت:

امیر المؤمنین از بوی سیر بسیار ناراحت می شود؛ از این رو من جلوی دهانم را گرفته بودم.

معتصم(1) گفت: «قال الله الحسد ما أعدله بدأ یصاحبه فقتله! یعنی: خداوند حسد را نابود کند که چه قدر عادلانه رفتار کرد و ابتدا، حسود از بین برد!» سپس معتصم به مرد بدوی خلعت داد و او را به عنوان وزیر خود انتخاب کرد.(2) .

حکایت 109: فرمان شگفت

ابو عبد الله محمد بن خفیف شیرازی، معروف به شیخ کبیر، از عارفان بزرگ قرن چهارم هجری است، وی عمری دراز یافت. سخنان و روایات منسوب به او در آثار صوفیان اهمیت بسیار دارد. همیشه در سیر و سفر بود و پدرش مدتی بر فارس حکومت می کرد. در سال 1371 ق درگذشت و مزار او در یکی از میدان های شیراز است.

او را دو مرید بود که هر دو احمد نام داشتند. یکی را احمد بزرگ تر می گفتند و دیگری را احمد کوچک تر. شیخ به احمد کوچک تر، توجه و عنایت بیش تری داشت. باران، از این عنایت خبر داشتند و بر آن رشک احسد ) می بردند. نزد شیخ آمده، گفتند: احمد بزرگ تر، بسی ریاضت کشیده و منازل سلوک را پیموده است، چرا او را دوست تر نمی داری؟ شیخ گفت: آن دو را بیازمایم که مقام شان بر همگان آشکار شود.

روزی احمد بزرگ تر را گفت: با احمد! این شتر را برگیر و بر بام خانه ی ما ببر. احمد بزرگ تر گفت: یا شیخ! شتر بر بام چگونه توان برد؟ شیخ گفت: از آن در گذر که راست گفتی.

پس از آن احمد کوچک تر را گفت: این شتر بر بام خانه ببر. احمد کوچک تر در همان دم کمر بست و آستین بالا زد و به زیر شتر رفت که او را بالا برد و به بام آورد. هر چه نیرو به کار گرفت و سعی کرد، نتوانست. شیخ به او فرمان داد که رها کند و گفت: آنچه).