هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 234

حکایت 282 : زاهد و پارسا در کلام حضرت مولا

امام علی بن ابی طالب - علیه صلوات الله الملک الغالب - در تعریف زهد و پارسایی می فرماید: زهد و پارسایی به طور کلی بین دو کلمه از قرآن است؛ آن جا که خدای سبحان فرموده است: «لِکَیْلَا تَأْسَوْا عَلَی مَا فَاتَکُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ » (1). کسی که بر گذشته افسوس نخورد و به آینده شادمان نباشد(2)، همهی جوانب زهد را رعایت کرده است!(3)

بر آنچه داری در دست، شادمانه مباشر وز آنچه از کف تو رفت از آن، دریغ مخور(4)

حکایت 283 : زهد مولای متقیان(ع)

سوید بن غفله می گوید: روزی خدمت امیر مؤمنان علیه السلام شرفیاب شدم، دیدم روی حصیر کوچکی نشسته است، در آن خانه جز آن حصیر چیز دیگری نبود، عرض کردم: یا علی! بیت المال در اختیار شما است، پس چرا در این خانه جز این حصیر چیزی دیگر از لوازم یافت نمی شود؟! حضرت فرمودند: سوید! عاقل در مسافرخانه و خانه ای که باید از آن جا نقل مکان کند وسیله تهیه نمی کند. ما خانه ی امن و راحتی داریم که بهترین اسباب خود را به آن جا انتقال می دهیم، به زودی من به سوی آن خانه رهسپار خواهم شد.

اسود و علقمه گفتند: بر علی علیه السلام وارد شدیم، نزد آن حضرت طبقی بافته شده از لیف خرما بود و میان طبق دو گرده نان جوین مشاهده کردیم که نخالهی (5) آرد جو روی نانها دیده می شد. علی علیه السلام نان را برداشت و روی زانوی خود گذاشت تا آن را بشکند، آن گاه با نمک میل فرمود. سپس به کنیزی که نامش فضه بود گفتم: چه می شد اگر نخالهی این آرد را برای علی علیه السلام میگرفتی؟ فضه گفت: نان گوارا را علی بخورد و گناهش بر گردن من باشد! در این هنگام امیرالمؤمنین علیه السلام تبسم کردند و فرمودند: من خودم دستور داده ام نخاله اش را نگیرد. گفتم: برای چه یا علی؟ فرمودند: زیرا این طور نفس بهتر ذلیل می شود

1- حدید، 23، ترجمه: تا بر آنچه از دست شما رفت، حسرت نخورید و به آنچه به شما رسیده، شادمان مباشید.
2- شیخ اجل سعدی می گوید: حکیمی را پرسیدند: چندین درخت نامور که خدای عزوجل آفریده است و برومند، هیچ یک را آزاد نخوانده اند مگر «سرو» را که ثمره ای (میوه ای ندارد، در این چه حکمت است؟ گفت: هر درختی را ثمرهای معین است که به وقتی معلوم به وجود آن، تازه آید و گاهی به عدم آن، پژمرده شود و سرو را هیچ از این نیست و همه وقتی خوش است و این است صفت آزادگان، گلستان، باب هشتم 3. نهج البلاغه، حکمت 439.
3- نهج البلاغه حکمت 439
4- ناصر خسرو.
5- سبوس.