هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 286

حکایت 363 : ابلیس و شش هزار سال عبادت

امام علی (علیه السلام) می فرماید: فَاعْتَبِرُوا بِمَا کَانَ مِنْ فِعْلِ اَللَّهِ بِإِبْلِیسَ إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ اَلطَّوِیلَ وَ جَهْدَهُ اَلْجَهِیدَ وَ کَانَ قَدْ عَبَدَ اَللَّهَ سِتَّهَ آلاَفِ سَنَهٍ لاَ یُدْرَی أَ مِنْ سِنِی اَلدُّنْیَا أَوْ مِنْ سِنِی اَلْآخِرَهِ عَنْ کِبْرِ سَاعَهٍ وَاحِدَهٍ فَمَنْ ذَا بَعْدَ إِبْلِیسَ یَسْلَمُ عَلَی اَللَّهِ سُبْحَانَهُ بِمِثْلِ مَعْصِیَتِهِ کَلاَّ مَا کَانَ اَللَّهُ سُبْحَانَهُ لِیُدْخِلَ اَلْجَنَّهَ بَشَراً بِأَمْرٍ أَخْرَجَ بِهِ مِنْهَا مَلَکاً إِنَّ حُکْمَهُ فِی أَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ أَهْلِ اَلْأَرْضِ لَوَاحِدٌ وَ مَا بَیْنَ اَللَّهِ وَ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ هَوَادَهٌ فِی إِبَاحَهِ حِمًی حَرَّمَهُ عَلَی اَلْعَالَمِینَ پس، از آن معاملت که خداوند با ابلیس کرد عبرت بگیرید. آن همه اعمال نیکویش را باطل گردانید و آن همه سعی و کوشش او را بی ثمر ساخت. ابلیس شش هزار سال خدا را عبادت کرد، حال از سال های دنیا بود یا سال های آخرت(1) کس نداند، ولی یک لحظه تکبر ورزید. بعد از ابلیس چه کسی ممکن است که از این گونه نافرمانی ها در برابر ذات احدیت در امان ماند؟ هرگز خداوند انسانی را به بهشت نمی برد که مرتکب عملی شده باشد که ملکی را به سبب آن از بهشت رانده است. حکم او بر اهل آسمان ها و مردم روی زمین یکسان است و میان خدا و هیچ یک از بندگانش مصالحه ای نیست که چیزی را که بر همه ی جهانیان حرام کرده بر آن بنده، مباح نموده باشد.(2)

حکایت 364 : جای پایی در بهشت پهناور

متهجدی إشب زنده داری را حکایت کنند که تمام شب تلاوت قرآن می کرد و چون به آیات عذاب می رسید، سیلاب اشک از دیده اش جاری می شد و آن آیه را با خضوع و خشوع مکرر می خواند تا شبی این آیه را همی خواند که: سابقوا إلی مغفره من ربکم و جیر عرضها کعرض الشماء و الأرض (3) و آواز به گریه و زاری بلند نمود و سرشک از دیدگان افشاند، یکی از همسایگان که بر حال أو واقف بود، گفت: ای مرد! بر آیه ی عذاب می نالی، این که آیهی رحمت است گریه و زاری چرا؟ گفت: ای مرد! از آن می گریم که در این بهشت با این پهنا و وسعت چندان که ملاحظه نمودم، جای قدمی برای خود ندیدم!(4)92

1- هر روز از سال های آخرت برابر است با هزار سال دنیایی؛ همان گونه که در سورهی حج، آیهی 47 می خوانیم: «یَوْمًا عِنْدَ رَبِّکَ کَأَلْفِ سَنَهٍ مِمَّا تَعُدُّونَ »
2- نهج البلاغه، خطبه 192.
3- حدید، 21، ترجمه: به پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنای آن مانند پهنای آسمان و زمین است. در بارهی نظیر این آیه ر.ک: آل عمران، 133.
4- بزم ایران، ص 37- 36. ربیع الابرار ج 1، ص 292