هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 302

نداریم. تو برادر بزرگوار و فرزند برادر بزرگوار مایی و امروز به قدرت رسیده ای؛ ما را بخشش. اشک در چشمان پیامبر صلی الله علیه واله حلقه زده، صدای گریه مردم مکه نیز بلند شد. پیغمبر اکرم ﷺ فرمود: من در باره ی شما همان را می گویم که برادرم یوسف(1) گفت «امروز هیچ گونه سرزنش و توبیخی بر شما نخواهد بود؛ خداوند شما را می بخشد و او ارحم الراحمین است».(2) به این ترتیب پیامبر بزرگوار اسلام همه را عفو کرد و فرمود: همه آزادید، هر جا می خواهید بروید. در ضمن پیغمبر خدا ﷺدستور داده بود که لشکریانش مزاحم هیچ کس نشوند و مطلقا خونی ریخته نشود؛ (3) حتی هنگامی که شنید سعد بن عباده پرچمدار لکشر شعار انتقام را سر داده و می گوید: الیوم یوم الملحمه؛ «امروز روز انتقام است» پیغمبر ﷺ به علی علیه السلام فرمود: بشتاب پرچم را از او بگیر و تو پرچمدار باش و شعار دهید الیوم یوم المرحمه؛ «امروز روز عفو و رحمت است».

به این ترتیب مکه بدون خونریزی فتح شد و جاذبه این عفو و رحمت اسلامی که هرگز انتظار آن را نداشتند، چنان در دلها اثر کرد که مردم گروه گروه آمدند و مسلمان شدند و صدای این فتح عظیم در تمام جزایر عربستان پیچید و آوازه اسلام همه جا را فرا گرفت و موقعیت اسلام و مسلمین از هر جهت تثبیت شد.(4)

حکایت 389: محبوبترین

روزی امام حسن مجتبی علیه السلام سوار بر مرکب از جایی میگذشت. پیرمردی از اهالی شام با آن حضرت ملاقات کرد و آنچه توانست ناسزا به آن بزرگوار گفت. وقتی که سخنش تمام شد، امام حسن علیه السلام با کمال محبت در حالی که خنده بر لب داشت به او رو کرد و فرمود: ای پیرمرد! گمان می کنم مردی غریب هستی و گویی اموری بر تو مشتبه شده و ناآگاه هستی؛ در عین حال اگر از ما رضایت بطلبی، از تو خوشنود می شویم و تو را می بخشیم و اگر

1- برخی از مردم . اگر نگوییم خیلیها - کلمهی یوسف را به شکل یوسف تلفظ می کنند، در حالی که تلفظ دقیق، یوسف است یا مثلا میگویند یونس در حالی که تلفظ دقیق، یو است، البته گفتن یوسف و یونس غلط نیست، فقط با قرائت مشهور مخالف است و اتفاقا در ضرورت شعری باید آن را به شکل یونس خواند؛ شیخ اجل سعدی می گوید: وقتی است خوش آن را که بود ذکر تو مونس ور خود بود اندر شکم حوت چو یونس
2- یوسف، 92
3- تنها مطابق روایتی شش نفر را که افرادی بسیار بد زبان و خطرناک بودند، استثنا کرده بود.
4- تفسیر نمونه، به نقل از: کامل ابن اثیر ج 2 و مجمع البیان ذیل آیات و .