هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 306

حکایت 394: ندای بی پاسخ

روزی امام سجاد علیه السلام دو بار غلام خود را صدا زد ولی غلام عمدا پاسخ حضرت را نداد.

آن حضرت سومین بار نیز غلام را صدا زد؛ غلام پاسخ داد. امام با مهربانی به او فرمود:

پسرم! آیا صدای مرا نشنیدی؟ غلام گفت: چرا شنیدم. امام فرمود: پس چرا پاسخ مرا ندادی؟ غلام گفت: خود را از گزند تو ایمن دانستم. امام علیه السلام فرمود: حمد و سپاس خداوندی را که غلام مرا از من ایمن نمود.(1)

حکایت 395: مقابله به مثل

یکی از خویشان امام سجاد علیه السلام نزد آن حضرت آمد و سخنان تند و ناروا به آن بزرگوار گفت. امام در برابر او سکوت کرد. (2)پس از رفتن آن شخص امام سجاد علیه السلام به حاضران فرمود: شما شنیدید که این مرد چگونه با من برخورد کرد؛ اکنون دوست دارم همراه من بیایید تا نزد او برویم و پاسخ مرا به او بشنوید.

حاضران عرض کردند: ما آماده ایم با شما بیاییم تا پاسخ شما را به او بشنویم و ما نیز آنچه بتوانیم او را سرزنش کنیم.

امام سجاد علیه السلام حرکت کرد و در بین مسیر این آیه را می خواند «وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ » (3) ( پرهیزکاران) خشم خود را فرو می برند و نسبت به مردم عفو و گذشت دارند ر خداوند نیکوکاران را دوست دارد.

همراهان حضرت که نخست گمان دیگری داشتند، از خواندن این آیه فهمیدند که امام برای انتقام نمی رود. امام سجاد علیه السلام به در خانه ی آن مرد ناسزاگو رسید و صدا زد و به حاضران فرمود: به او بگویید علی بن الحسین است.

آن شخص به گمان آن که امام برای تلافی و انتقام جویی آمده، خود را آمادهی ستیز ساخت و از خانه بیرون آمد. امام سجاد علیه السلام به او فرمود: برادرم! تو ساعتی قبل نزد من آمدی و آنچه خواستی به من گفتی؛ پس اگر آنچه گفتی در من وجود دارد از درگاه خداوند در مورد آنها طلب آمرزش می کنم و اگر آنچه گفتی در من نیست، خدا تو را بیامرزد.

راوی می گوید: آن مرد گستاخ آن چنان در برابر سخنان مهرانگیز امام تحت تأثیر قرار4.

1- فرازهای برجسته از سیره امامان شیعه ج 2، ص 179؛ به نقل از: بحار الانوار ج 46، ص 56
2- زیرا ناراحتی آن فرد با امام(علیه السلام) یک جریان شخصی بوده و مربوط به کیان دین نبود تا امام (علیه السلام) در مقابل آن، سکوت نکرده و موضع گیری نماید.
3- آل عمران، 134.