هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 335

و زمرد پر گشته است، خیلی تعجب کرد و خود را روی قدم های آن حضرت انداخت و آنها را بوسید. بعد امام فرمود: یا شیخ لم یکن عندنا شی ء یکافیک علی هدایاک إلینا، فخذ هذه الجواهر عوضاً عن هدیّتک، واعتذر لنا عند زوجتک لأ نّها عتبت علینا؛ یعنی ای پیرمردا نزد ما چیزی نیست که هدایای تو را جبران کند، همین جواهرات را در مقابل آن هدایا از ما بپذیر و نزد همسرت از طرف ما عذرخواهی کن که او ما را سرزنش کرده و رفتار ما را نپسندیده است.

مرد بلخی از خجالت سر به زیر انداخت و عرض کرد: ای سرور من! چه کسی گفتار همسرم را به شما خبر داده است؟ شکی ندارم که شما از خانواده ی رسالت هستید.

سپس مرد بلخی با امام وداع کرد و جواهرات را به همراه خود برای همسرش برد...(1)

حکایت 428: گوی و میدان

محمد بن اسامه بیمار و در بستر مرگ افتاد. امام سجاد علیه السلام به عیادت او رفت، جمعی در آن جا حاضر بودند. محمد بن اسامه ( در حالی که گریه می کرد) به حاضران گفت: مبلغی(2) مقروض هستم؛ از شما تقاضا دارم آن را ادا کنید.

امام سجاد علیه السلام فرمود: من یک سوم آن را ادا می کنم. پس از سخن امام سجاد، هیچ یک از حاضران برای کمک به محمد اظهار تمایل نکرده و محمد از ایشان جواب مثبتی دریافت ننمود. پس امام سجاد همه قرض های او را بر عهده گرفت و فرمود: من از این رو در آغاز همه ی دیون محمد بن اسامه را بر عهده نگرفتم تا بنی هاشم نگویند که فلانی ( امام سجاد) از ما سبقت گرفت و گرنه در همان آغاز همه قرض های او را بر عهده گرفته و می پذیرفتم.(3)

حکایت 429: مستمندان و عطایای سجادی

امام سجاد علیه السلام علی بن الحسین زین العابدین علیه السلام، برای انجام مراسم حج عازم سفر به مکه بود. آن حضرت از مدینه حرکت کرد تا به سرزمین حره - در حدود دو کیلومتری9.

1- قطره ای از دریای فضائل اهل بیت (ترجمه ی کتاب نفیس القطره) ج 1، ص 491؛ به نقل از: بحار الانوار ج 46، ص 47، ذیل ح 49. نکته: در بارهی ادامه ی داستان که ماجرایی جالب است ر.ک: همان.
2- ظاهرا پانزده هزار دینار (معادل یکصد و پنجاه هزار درهم).
3- بیست و پنج اصل از اصول اخلاقی امامان، ص 28؛ به نقل از: روضه الکافی، ص 332. نکته: نظیر این داستان در بارهی امام حسین(علیه السلام) نیز نقل شده است. بحار الانوار ج 44، 189.