هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 376

حکایت 497: خدا مرا سائل نیافریده

در آن هنگام که امام کاظم علیه السلام در زندان بسیار سخت «سندی بن شاهک» بود، هارون روزی حاجب (وزیر دربارش) را به زندان نزد امام فرستاد و توسط ربیع به آن حضرت چنین پیغام داد: من ربیع را مأمور کردم تا هر گونه غذایی که خواستی برای تو آماده سازد؛ آنچه میل داری بدون مضایقه از او بخواه ربیع به زندان رفت دید امام مشغول نماز است، صبر کرد تا نماز امام تمام شود ولی همین که نماز امام تمام می شد بی درنگ برمی خاست و به نماز دیگر مشغول می شد.

سرانجام ربیع در آخرین جمله یکی از نمازهای امام، به پیش آمد و پیام هارون را به امام کاظم ابلاغ نمود. آن حضرت بی آن که به ربیع توجهی کند، فرمود: اموالم در نزد من حاضر نیست تا از آن بهرمند گردم و خداوند نیز مرا فردی سائل ( = درخواست کننده از خلق نیافریده است. سپس بی درنگ برخاست و به نماز ایستاد.

ربیع نزد هارون بازگشت و آنچه دیده و شنیده بود به وی گزارش نمود. هارون به ربیع گفت: نظرت در باره موسی بن جعفر چیست؟ ربیع پاسخ داد: اگر دایره ای بر زمین کشیده شود و موسی بن جعفر داخل آن گردد و آن گاه بگوید که از آن خارج نمی شوم، هرگز از آن خارج نمی گردد. هارون گفت: راست می گویی ای ربیع.(1)

حکایت 498: مرگ با عزت

در آن هنگام که امام کاظم علیه السلام در زندان و در شرایط سخت بود، هارون وزیر خود یحیی بن خالد برمکی را طلبید و به او چنین دستور داد: به زندان برو و موسی بن جعفر را از غل و زنجیر آزاد و سلام مرا به او برسان و بگو که پسر عمویت (هارون) می گوید قبلا من سوگند یاد کرده ام که تو را آزاد نسازم تا آن که اقرار کنی که با من بد رفتار کرده ای و بدین جهت از من درخواست عفو نمایی. اقرار تو موجب ننگ برای تو نیست و درخواست تو از من موجب نقص و عیب تو نخواهد بود. این پیام رسان من یحیی بن خالد مورد اطمینان من و وزیر من است؛ از او درخواست عفو کن به مقداری که مرا از مسؤولیت سوگند ( عدم آزادی تو) برهاند. آن گاه به سلامت به هر جا که می خواهی برو. یحیی به زندان رفت و پیام هارون را به حضرت کاظم رساند. امام کاظم علیه السلام به یحیی چنین فرمود: ای اباعلی! مرگ من فرا رسیده و بیش از یک هفته بیشتر در دنیا نخواهم ماند. از جانب من به هارون بگو: روز3.