هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 407

عموی خویش عقیل تعارف و اهدا کرد. شب فرا رسید و هوا گرم بود. علی و عقیل روی بام دارالاماره نشسته، مشغول گفتگو بودند. موقع صرف شام رسید. عقیل که خود را مهمان دربار خلافت میدید، طبعه انتظار سفره رنگینی داشت، ولی بر خلاف انتظار وی سفره بسیار ساده و فقیرانه ای آورده شد. با کمال تعجب پرسید: غذا هر چه هست، همین است؟ علی فرمود: مگر این نعمت خدا نیست؟ من که خدا را بر این نعمتها بسیار شکر می کنم و سپاس میگویم.

عقیل گفت: پس حاجت خویش را زودتر بگویم و مرخص شوم. من مقروضم و زیر بار قرض مانده ام. دستور فرما هر چه زودتر قرض مرا ادا کنند و هر مقدار میخواهی به برادرت کمک کنی بکن تا زحمت را کم کرده به خانه خویش برگردم. علی فرمود: چقدر مقروضی؟ عقیل گفت: صد هزار درهم. علی فرمود: اوه، صد هزار درهم؟ چقدر زیاد؛ متأسفم برادر جان که این قدر ندارم که قرضهای تو را بدهم، ولی صبر کن موقع پرداخت حقوق برسد از سهم شخصی خودم بر می دارم و به تو می دهم و شرط مواسات و برادری را بجا خواهم آورد. اگر نه این بود که عائله خودم خرج دارند، تمام سهم خودم را به تو میدادم و چیزی برای خود نمی گذاشتم.

عقیل گفت: چی؟ صبر کنم تا وقت پرداخت حقوق برسد؟ بیت المال و خزانه کشور در دست تو است و به من می گویی صبر کن تا موقع پرداخت سهمیه ها برسد و از سهم خودم به تو بدهم؟ تو هر اندازه بخواهی می توانی از خزانه و بیت المال برداری؛ چرا مرا به رسیدن موقع پرداخت حقوق حواله می کنی؟ بعلاوه، مگر تمام حقوق تو از بیت المال چقدر است؟ فرض تمام حقوق خودت را به من بدهی، چه دردی از من دوا می کند؟! علی فرمود: من از پیشنهاد تو تعجب می کنم؛ خزانه دولت پول دارد یا ندارد، چه ربطی به من و تو دارد؟ من و تو هم هر کدام فردی هستیم مثل سایر افراد مسلمین؛ راست است که تو برادر منی و من باید تا حدود امکان از مال خودم به تو کمک و مساعدت کنم، اما از مال خودم، نه از بیت المال مسلمین. مباحثه ادامه داشت و عقیل با زبانهای مختلف اصرار و سماجت می کرد که: «اجازه بده از بیت المال پول کافی به من بدهند تا من دنبال کار خود بروم».

آن جا که نشسته بودند به بازار کوفه مشرف بود. صندوق های پول تجار و بازاریها از