هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 438

مسجد گردید و در کنار یکی از ستون های مسجد به خواندن نماز مشغول شد و مدتی با خضوع و خشوع تمام نماز خواند.

عمر بن عبد العزیز را با این عبادت به خود متوجه کرد، به طوری که یک روز عمر بن عبد العزیز به علاء بن مغیره که از خواص او بود، گفت: اگر باطن این مرد مانند ظاهرش باصفا و نورانی باشد، مردی قابل اعتماد و شایسته ی حکومت عراق است علاء بن مغیره گفت: من او را آزمایش می کنم و از باطن او برای شما خبر می آوردم.

علاء هنگام نماز مغرب پیش مرد رفت و دید مشغول نماز است، گفت: مرا می شناسی که به عمر بن عبد العزیز چقدر نزدیکم و خلیفه تا چه اندازه مرا مورد لطف قرار می دهد.

اگر اشاره کنم که تو را نامزد حکومت عراق نماید، به من چه خواهی داد؟ ابن ابی برده گفت: حقوق و مزایای یک ساله ی خود را به تو می دهم (حقوق و مزایای یک ساله ی والی عراق، معادل یکصد و بیست هزار درهم بود.) علاء گفت: برای تثبیت این معنی، نوشته ای بده که اگر به مقام ولایت رسیدی، انکار ننمایی. ابن ابی پرده فورا نوشته ای به او داد و در آن نوشته حقوق یک سالهی حکومت آینده ی خود را به واگذار نمود.

علاء نامه را پیش عمر بن عبد العزیز آورد. همین که عمر بن عبد العزیز از جریان اطلاع پیدا کرد، نامه ای به والی خود در کوفه نوشت به این مضمون: «ای عبد الرحمن! ابن ابی برده خواست از راه عبادت و پرستش خدا، ما را بفریبد و نزدیک بود فریفته ی او شویم؛ ولی چون او را آزمایش کردیم، آشکار شد که آنچه می کند، فقط محض تزویر و نیرنگ است و باطنی آلوده دارد.»(1)

کلید در دوزخ است آن نماز

که در چشم مردم، گزاری دراز

اگر جز به حق می رود جاده ات

در آتش فشانند سجاده ات

حکایت 587: ترک ریاکاری

روزی علی علیه السلام مردی را دید که سر در پیش افکنده، به نحوی که نشان دهد که من پارسا و عابد و پرهیزکارم! حضرت به او فرمود: ای جوان! این پیچی که در گردن انداخته ای در دل خود انداز که خدای متعال در دل آدمی می نگرد، پس بدان که در روز قیامت ریاکاران را خطاب می کنند: نه شما آنید که متاع دنیا را به شما ارزان تر فروختند و نه آنید که مردمان بر1.