هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 466

رفتند، حجاج به اطرافیانش گفت: با این غذای حرامی که اینها خوردند، مطمئن باشید که دیگر دعای شان مستجاب نخواهد شد.(1)

حکایت 620: احتیاط در غذای حلال

شیخ علاء الدین یکی از شاهان برای یکی از علمای معاصرش شیخ رکن الدین، آهویی هدیه فرستاد و گفت: حلال است، از آن بخور؛ زیرا با تیری که خودم ساخته ام و بر اسبی که از پدرم به ارث رسیده، این آهو را صید نموده ام.

شیخ علاء الدین در پاسخ گفت: استادی داشتم، یکی از شاهان برای او دو پرنده فرستاد و گفت از آن بخور که حلال است؛ زیرا با باز شکاری که مال خودم هست، این دو پرنده را گرفته ام.

استادم در پاسخ گفت: حرفی در این دو پرنده نیست، بلکه سخن دربارهی غذای باز شکاری تو است که آیا آن باز، جوجه و مرغ کدام پیرزنی را خورده که قوت گرفته به حدی که صید شکار می کند؛ بنابراین گرچه آهو را با اسب به ارث رسیدهی خودت صید کرده ای، ولی غذای اسب از کدام مظلومی بوده است؟! باید این را در نظر گرفت. روی این اساس، من هدیه ی آهو را نمی پذیرم. (2)

حکایت 621: حلال مشکلات

شیخ بهایی در کتاب «المخلاه»(3) در رابطه با مال حلال از بزرگی نقل می کند: اگر گرده نان حلالی به دستم آید، آن را خشک میکنم، سپس می کوبم و به صورت گرد نرمی در می آورم، آن گاه آن را در جایی حفظ می کنم تا اگر مریضی صعب العلاج به من مراجعه کند، ذره ای از آن حلال خالص را به او بدهم تابیماری اش با خوردن آن مادهی حلال خوب شود!(4)

ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند

تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوریه(5)

همه از بهر تو سرگشته و فرمان بردار

شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری(6)

1- عرفان اسلامی (حسین انصاریان) ج 2، ص 334.
2- داستان ها و پندها، ج 6؛ به نقل از: سلطنت علم و دولت فقر، دفتر اول، صص 48 - 45.
3- مخلاه: خورجین، توبره.
4- حکایت های خواندنی، ص 289.
5- رسول اکرم(صلی الله علیه و آله): أکرموا الخبز فإن الله تعالی سخر له ما فی السموات و الأرض؛ نان را گرامی بدارید؛ زیرا خداوند آنچه در زمین و آسمان است ( برای تهیه ی نان) مسخر و رام آن کرده است.
6- سعدی. نکته: به یقین منظور شیخ اجل سعدی از «نانی به کف آری»، نان حلال است.