هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 525

حکایت 680: سگ عیان و مرغ نهان!

شیخ عبد السلام یکی از زاهدان و عابدان اهل سنت بود. او به گونه ای شهرت داشت که نامش را برای تبرک بر پرچم ها می نوشتند.(1) روزی شیخ بالای منبر گفت: هر کس می خواهد قسمتی از بهشت را بخرد، بیاید. مردم ازدحام کردند و شروع کردند به خریدن.

وقتی تمام بهشت را فروخت، مردی آمد و گفت: من دیر رسیده ام، اموال زیادی دارم باید یک جایی از بهشت را به من بفروشی. شیخ گفت: دیگر محل خالی باقی نمانده؛ مگر جای خودم و الاغم. پس درخواست کرد محل خودش را بفروشد و خود از جای الاغش استفاده کند. شیخ قبول کرد و آن محل را فروخت و در بهشت بدون مکان ماند! گویند: روزی شیخ عبد السلام در حال نماز گفت: چخ چخ. بعد از نماز پرسیدند: چرا چخ چخ کردید؟ شیخ گفت: اکنون که در بصره هستم، مکه را مشاهده کردم، در حال نماز دیدم سگی وارد مسجد الحرام شد، او را چخ کردم و بیرون انداختم! مردم بسیار در شگفت شدند و مقام شیخ در نظر آنها بیش تر جلوه نمود.

یکی از مریدان شیخ، این ماجرا را برای همسر خود که شیعه بود، نقل کرد و گفت:

خوب است مذهب تشیع را رها کنی و مذهب شیخ را اختیار نمایی. زن جواب داد:

اشکالی ندارد؛ ولی تو یک روز شیخ را با جمعی از مریدان دعوت کن تا در مجلس او مذهب تو را بپذیرم. مرد خوشحال شد و شیخ را دعوت کرد. وقتی همهی میهمانان آمدند و سفره گسترده شد، زن برای هر نفر مرغی بریان روی برنج گذاشت؛ ولی مرغ شیخ را زیر برنج پنهان کرد.

وقتی چشم شیخ به ظرف های مریدان افتاد، دید هر کدام یک مرغ بریان دارند؛ ولی ظرف خودش خالی است، عصبانی شد و گفت: ای زن! به من توهین کردی؟ چرا در ظرف غذای من مرغ بریان نگذاشته ای؟! زن که منتظر چنین فرصتی بود، گفت: ای شیخ! تو ادعا می کنی که سگی را که در مکه وارد مسجد الحرام شد، دیده ای؛ اما مرغ بریانی را که زیر برنج است، نمی بینی؟! شیخ از جا حرکت کرد و گفت: این زن رافضی و خبیث است و از مجلس بیرون رفت و آن مرد نیز مذهب همسرش را قبول کرد.(2)

چون خلق درآیند به بازار حقیقت

ترسم نفروشند متاعی که خریدند(3)

1- به این شکل: لا اله الا الله محمد رسول الله شیخ عبد السلام ولی الله!
2- پند تاریخ ج 5، صص 70- 69؛ به نقل از: الانوار النعمانیه، ص 235.
3- فروغی بسطامی