هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 565

در این بخش نصایحی را که از گلستان شیخ اجل سعدی گلچین نموده ایم، ذکر می کنیم.

نصایح و پند و اندرزهایی که آمیخته با عبرت، اخلاق و عرفان است.

حکایت 718: شکر خدا

منت خدای را به -عز و جل - که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش، مزید نعمت. هر نفسی که فرو می رود، ممد حیات است و چون بر می آید، مفرح ذات، پس در هر نفسی، دو نعمت موجودست و بر هر نعمتی، شکری واجب.

از دست و زبان که برآید

کز عهده ی شکرش به در آید

حکایت 719 : محتاج تر

بر بالین تربت «یحیای پیغامبر» - علیه السلام - معتکف بودم در جامع دمشق که یکی از ملوک عرب که به بی انصافی منسوب بود، اتفاقا به زیارت آمد و نماز و دعا کرد و حاجت خواست. با خود گفتم:

درویش و غنی بنده ی این خاک درند آنان که غنی ترند، محتاج ترند

حکایت 720 : دین فروشان خر

جان در حمایت یک دم است و دنیا، وجودی میان دو عدم. دین به دنیا فروشان خرند، (1) یوسف، فروشند(2) تا چه خرند.

ألم أغه إلیکم یا بنی آدم أن لا تعبدوا الشیطان إنه لکم عدو مبین.(3) به قول دشمن، پیمان دوست بشکستی ببین که از که بریدی و با که پیوستی؟!

1- هدف بزرگان از تعابیری مانند «خرند» به هیچ وجه بی ادبی و جسارت به شخص یا گروهی نیست، بلکه حاکی از واقعیت و حقیقتی است. همان گونه که خداوند حکیم در قرآن کریم چنین تعابیری را به کار برده است؛ مانند: «مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاهَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَارًا » (جمعه، 5)، « لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ » (اعراف، 179)، «فَمَا لَهُمْ عَنِ التَّذْکِرَهِ مُعْرِضِینَ کَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَهٌ فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَهٍ » (مدثر، 51. 49)
2- اشاره به آیه ی شریفه ی «وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَهٍ وَکَانُوا فِیهِ مِنَ الزَّاهِدِینَ »؛ یوسف، 20، ترجمه: و او لیوف ) را به بهای کمی ۔ چند درهم - فروختند.
3- یس، 60، ترجمه: آیا با شما عهد نکردم ای فرزندان آدم که شیطان را نپرستید که او برای شما دشمن آشکاری است؟!