هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 574

آدمیزاد است به روزی، اگر به روزی ده بودی، به مقام از ملائکه درگذشتی

فراموشت نکرد ایزد در آن حال

که بودی نطفهی مدفون مدهوش

کنون پنداری ای ناچیز همت

که خواهد کردنت روزی فراموش

جمال و نطق و رای و فکرت و هوش

دو بازویت مرگب ساخت بر دوش

روانت داد و طبع و عقل و ادراک

ده انگشتت مرتب کرد بر کف

حکایت 744: بدگویان

یکی را از علما پرسیدند که یکی با ماهرویی در خلوت نشسته، درها بسته، رقیبان خفته، نفس طالب و شهوت، غالب؛ هیچ باشد که به قوت پرهیزگاری، از او به سلامت بماند؟ گفت: اگر از مهرویان به سلامت بماند، از بدگویان نماند.(1)

شاید پس کار خویشتن بنشستن

لیکن نتوان زبان مردم بستن

حکایت 745: هزارپا

دست و پابریدهای، هزارپایی را بگشت. صاحبدلی بر او گذر کرد و گفت: سبحان الله!(2) با هزار پای که داشت، چون اجلش(3) فرا رسید، از بی دست و پایی گریختن نتوانست؟

چو آید ز پی، دشمن جان ستان

ببندد أجل، پای اسب دوان

در آن دم که دشمن پیاپی رسید

کمان کیانی، نشاید کشید

حکایت 746 : مرغ در جوش و تو خاموش

یاد دارم که شبی در کاروانی همه شب رفته بودم و سحر کنار بیشهای خفته. شوریدهای که در آن سفر همراه ما بود، نعرهای برآورد و راه بیابان گرفت و یک نفس آرام نیافت. چون روز شد، گفتمش: آن چه حالت بود؟ گفت: بلبلان را دیدم که به نالش درآمده بودند از درخت، و کښکان از کوه، و غوکان لقورباغه ها در آب، و بهایم از بیشه. اندیشه کردم کها؛

1- امام علی(علیه السلام) می فرماید: «اتقوا مواضع التهم»؛ یعنی: «بپرهیزید از مواضع تهمت.» در برخی منابع به صورت ذیل ثبت شده است: إیاک و مواطن التهمه؛ وسائل الشیعه ج 8 ص 423، باب کراهه الدخول موضع التهمه.
2- این جمله در وهله ی اول، به معنای این است که خدا از هر چه شایستهی مقام او نیست منزه است؛ ولی در استعمال ثانوی برای ابراز تعجب به کار می رود.
3- امام علی (علیه السلام) می فرماید: کفن بالأجل حارسا؛