هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 583

[جبرئیل ] را مأمور تربیت پیامبر کرد تا شب و روز، او را به راه های بزرگواری و راستی و اخلاق نیکو راهنمایی کند و من همواره با پیامبر بودم، چونان فرزند که همواره با مادر است.

پیامبر هر روز نشانه ی تازه ای از اخلاق نیکو را برایم آشکار می فرمود و به من فرمان میداد که به او اقتدا نمایم. پیامبر صلی الله علیه واله چند ماه از سال را در غار چرا می گذراند. تنها من او را مشاهده می کردم و کسی جز من او را نمی دید. در آن روزها در هیچ خانه ای اسلام راه نیافت، جز خانه ی رسول خدا که خدیجه علیهما السلام هم در آن بود و من سومین آنان بودم. من نور وحی و رسالت را می دیدم و بوی نبوت را می بوییدم.

هنگامی که وحی بر پیامبر فرود می آمد، ناله ی شیطان را شنیدم، گفتم: ای رسول خدا! این ناله ی کیست؟ فرمود: شیطان است که از پرستش خویش مأیوس گردید و نیز فرمود: یا علی! تو آنچه را که من می شنوم، می شنوی و آنچه را که من می بینم، می بینی جز این که پیامبر نیستی، بلکه وزیر من هستی(1) و به راه خیر می روی. (2)

حکایت 759: تفکر قبل از عمل

یکی از یاران پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به آن حضرت عرض کرد: من همیشه در معامله و داد و ستد دچار ضرر و زیان می شوم، مکر و حیلهی خریدار یا فروشنده مانند جادو مرا مغبون می کند. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «در معامله ای که از گول خوردن می ترسی، با کسی که معامله میکنی تا سه روز حق بر هم زدن معامله را شرط کن که اگر ضرر کردی بتوانی مال خود را پس بگیری و هنگام معامله صابر و بردبار باش.

بدان که تأمل و بردباری از خدا است و عجله و شتاب زدگی از شیطان است. تو می توانی از سگ این پند را بیاموزی، هر کاری که برای تو پیش آمد، آن را استشمام کن یعنی در جوانب خوب و بد آن اندیشه و تفکر کن و بدون مقدمه وارد نشو همان طور که اگر لقمه نانی جلوی سگ بیندازی، فورا آن را نمی خورد بلکه اول بو می کشد، وقتی تشخیص داد که مناسب است می خورد. تو با این عقل و خرد، از سگ کمتر نیستی، پس99