هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 631

نفر جلب شد و در قیافه ی آنها نشانه های فهم و فراست دید. یکی از آن دو را طلبید و در مقابل خود نشاند و پرسید: اسمت چیست؟ پاسخ داد: «معشوق»، هارون تعجب کرد، گفت: کنیه ات چیست؟ جواب داد: «ابو الهوی»، بر تعجب هارون افزوده شد، پرسید: در مهر خود که پای اوراق می زنی، چه نوشته ای؟ گفت: «دام الحب دام و علی الله التمام».

هارون از پاسخ های نامربوط و بی معنای قاضی به شدت ناراحت شد و گفت: برخیز که هرگز برنخیزی. سپس دستور داد آن قاضی دیگر را که در نظرش لایق و باهوش آمده بود به حضورش آوردند. پرسید: نقش مهرت چیست؟ جواب داد: « مَا لِیَ لَا أَرَی الْهُدْهُدَ أَمْ کَانَ مِنَ الْغَائِبِینَ »(1) هارون که سخت خشمگین شده بود به قاضی گفت: از این جا بیرون برو، سپس یحیی برمکی را احضار نمود. یحیی برمکی از جمله افرادی بود که در گزینش این ده نفر قاضی دخالت داشت و اسامی آنان را با نظر موافق برای خلیفه نوشته بود. به محض این که یحیی به حضور آمد فریاد هارون بلند شد و گفت: شما دیوانه ها را معرفی کرده اید؟ من از فلان و فلان سؤالاتی کردم، جوابهای نامعقول و جنون آمیز شنیدم. یحیی گفت: به خدا قسم در تمام عرب و عراق عجم از آن دو نفر که مورد پرسش قرار گرفته اند، عاقل تر و شریف تر نمی شناسم. هارون گفت: من آن دو را دیوانه یافتم. یحیی گفت: آنها دیوانه نیستند، بلکه هدف شان این بوده که از قبول مقام قضاوت سر باز زنند و با جواب های نامعقول موجبات رهایی خویش را فراهم آورند.

هارون که از سخنان یحیی به حقیقت امر پی برده بود با ناراحتی گفت: پس آن دو را مجددا نزد من برگردان. ولی این کار میسر نشد و مأموران به آنها دست نیافتند؛ زیرا در آن فاصله، هر دو با سرعت از قصر خارج شدند و در محلی که قبلا پیش بینی شده بود خود را پنهان ساختند و برای آن که گرفتار نشوند، مدتی زیادی مخفیانه زندگی کردند.(2)

حکایت 830: صدقات پرواری

محدث کبیر، شیخ حر عاملی در کتاب «الجواهر النیه فی الأحادیث القدسیه» می نویسد: از ابو حفصه نقل شده است که امام صادق فرمود:

خدای (علیه السلام) تعالی می فرماید: «من برای هر چیز فرشته ای گمارده ام که آن را دریافت کند،2.