هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 636

صریحا آمده است. آن حضرت در ادامه فرمود:

اَلْجِیرَانُ ثَلاَثَهٌ فَمِنْهُمْ مَنْ لَهُ ثَلاَثَهُ حُقُوقٍ حَقُّ اَلْإِسْلاَمِ وَ حَقُّ اَلْجِوَارِ وَ حَقُّ اَلْقَرَابَهِ وَ مِنْهُمْ لَهُ حَقَّانِ حَقُّ اَلْإِسْلاَمِ وَ حَقُّ اَلْجِوَارِ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَهُ حَقٌّ وَاحِدٌ اَلْکَافِرُ لَهُ حَقُّ اَلْجِوَارِ.

یعنی: همسایگان سه گروه هستند؛ گروه اول دارای سه حق اند: حق اسلام، حق همسایگی و حق خویشاوندی. گروه دوم دارای دو حق اند: حق اسلام و حق همسایگی.

گروه سوم دارای یک حق اند و آن (تنها) حق همسایگی است، اینان کافرانی هستند که در همسایگی شخص مسلمان زندگی می کنند.(1)

حکایت 835: مجیر الکراد

شخصی به نام ابو حنبل ملقب به «مجیر الجراد» (پناه دهندهی ملخ ها شده بود. دلیل لقب مذکور این بود که روزی تعداد زیادی ملخ به حیاط خانه اش آمدند. مردم برای گرفتن و شکار ملخ ها به خانه اش هجوم آوردند. پرسید: به کجا می آیید؟ گفتند: برای شکار ملخ هایی که به خانه ات پناه آورده اند می آییم.

ابو حنبل گفت: حال که خودتان آنها را پناهنده می دانید، من با تمام توان از آنها حمایت میکنم و هیچ گاه دست تان به آنها نمی رسد، سپس به اطرافیان خود دستور داد شمشیرهای شان را از نیام کشیده، از ملخ ها حمایت کنند و با تمام توان مانع دست اندازی مردم به آنها شوند.(2) ومنا اب مر أبو حنبل أجار من الناس رجل الجراد(3)

حکایت 836: الفرار

اسب چابکی را به شخصی به نام ابو مسلم هدیه دادند، ابو مسلم از اطرافیانش پرسید:

این اسب به چه دردی می خورد؟ گفتند: این اسب برای جنگ خوب است. ابو مسلم گفت:

نه، این اسب به درد این می خورد که آدمی بر آن سوار شده و با سرعت از همسایهی بد فرار کند.(4)9.

1- اخلاق از نظر میزیستی و ارزش های انسانی (گفتار فلسفی) ج 2، ص 358؛ به نقل از: مشکاه الانوار، ص 212.
2- محاضرات الادباج 1، ص 547
3- بیت منسوب است به هلال بن معاویه ثعلبی که با افتخار می گوید: از ما است ابن مر، ابو حنبل که (پای) ملخ ها را به پناهندگی گرفت و آنها را دست مردم نجات داد.
4- محاضرات الادباج 1، ص 559.