هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 660

دینار گر بهاست، به درویشان ده. روزی چند برآمد، خبر در شهر افتاد که کفار قصد مسلمانان کردند. مسلمانان بیرون رفتند. پیرزن پسر را بر مرکبی نشاند با سلاح تمام و به میدان فرستاد و گفت: ای جان مادر! جهد کن تا به عروس خود برسی. پس چون (به) حرب(1) پیوستند، آن جوان به معرکه آمد و حرب می کرد و دشمن می گشت و هر ساعت رو سوی آسمان می کرد، می خندید و به نشاط هر چه تمام تر می رفت. بیت:

گفتم: آخر به وقت جان دادن

این چه خندیدن است و استادن

گفت: خوبان چو پرده برگیرند

عاشقان پیش شان چنین میرند

منصور عمار گفت: ای جوان! مراسم حرب ندانی، دلیری مکن تا چشم بد در کارت نرسد. گفت: ای شیخ! آنچه می بینم اگر تو بینی سعی زیادت کنی. ناگاه در آن کوشش زخمی بر جوان آمد و شربت شهادت نوش کرد. منصور گفت: در آن میان کشتگاه میگشتم، جوان را دیدم که خون از جراحتش می رفت و نور از رخسارش می درخشید.

وی را دفن کردم. چون به شهر باز آمدم، مادرش را خبر کردم. گفت: در آن شب پسر را در خواب دیدم که در بهشت بود. گفتم: به عروس خود رسیدی یا نه؟ گفت: ای مادر! در آن ساعت که زخم به من رسید، فرمان آمد تا حوری از فردوس پیش من آمد. پیش از آن که بر خاک افتادمی، در کنار وی افتادم. این عاشقی عقبی بود.(2)

حکایت 864: شیفتگان علم

آورده اند: مرحوم سید محمد باقر اصفهانی شب زفافش بود، زن ها وارد اتاق عروس و داماد شدند، سید فورا از اتاق خارج شد و به اتاق دیگری رفت، دیدند برای مطالعه موقع مناسبی است فرصت را غنیمت شمرده بدون تأمل مشغول مطالعه شدند. اواخر شب زن ها از اتاق عروس خارج گردیدند و به سوی خانه های خود رفتند و عروس بیچاره، تنها ماند و هر چه منتظر ماند که سید بیاید، نیامد تا یک وقت متوجه شد که صبح شده است؛ یعنی علم، این مرد را طوری به خود کشید که شب زفاف و عروسی اش را فراموش کرد!(3) عرض میکنم: حس علاقه به علم، کم و بیش در همه ی افراد وجود دارد، البته مثل همه ی حس های دیگر دارای شدت و ضعف است و این که کسی حتی در شب زفاف که شاید خاطره انگیزترین شب در طی عمر افراد به ویژه مردان) باشد، چنان مجذوب علم و کتاب شود که عروس را تنها رهاا.

1- جنگ.
2- داستان عارفان.
3- مردان علم در میدان عمل، ج 1؛ به نقل از: حکایت ها و هدایت ما.