هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 665

حکایت 871: دایرهی دعا

رسول خدا صلی الله علیه واله مشغول نماز بود که شنید مردی در نماز خود می گوید: پروردگارا! تنها من و محمد را مشمول رحمت خود قرار ده و جز بر ما دو نفر، بر هیچ کس رحم نکن! پیامبر اسلام صلی الله علیه واله پس از آن که نماز خود را به پایان برد، رو به او کرد و فرمود: چرا تو یک چیز وسیع را محدود ساختی؛ یعنی چرا همه ی مسلمانان را دعا نمی کنی و رحمت وسیع خداوند را که همه چیز را در برگرفته، به من و خودت اختصاص می دهی؟ آیت الله حسن زاده آملی می گوید: رساله ای در امامت نوشتم و آن را به حضور شریف استاد علامه طباطبایی - رضوان الله تعالی علیه - ارایه دادم، مدتی نزدشان بود و لطف فرمودند و تمام آن را مطالعه فرمودند، در یک جای آن رساله، دربارهی خودم دعای شخصی کرده بودم که: بار خدایا! مرا به فهم خطاب محمدی صلی الله علیه واله اعتلا ده.

هنگام رد رساله به این جانب فرمود: «آقا! تا من خود را شناختم، دعای شخصی در حق خودم نکردم، بلکه دعایم عام است.» این تأدیب اخلاقی بسیار در من اثر گذاشت.(1) رسول خدا صلی الله علیه واله فرمود: هر گاه یکی از شما دعا کند، دعایش را عمومیت دهد و همه را دعا کند؛ زیرا این کار دعا را زودتر مستجاب می کند.(2) و نیز فرمود: کسی که با جمعی نماز بخواند و تنها برای خود دعا کند و آنان را فراموش نماید، به آنان جفا کرده است.(3) مطلب دیگری که غفلت از آن روا نیست این است که: با بر پا داشتن نماز و دعا کردن برای خود و دیگران، وظیفهی نمازگزار به پایان نمی رسد، بلکه این آغاز راه است و هر نمازگزاری موظف است علاوه بر این، عملا نیز برای حل مشکلات مسلمانان اقدام کند، چنان که آیت الله جوادی آملی فرموده اند: دینی که می گوید هنگام سحر در نماز شب حداقل چهل نفر را دعا کن، همان دین می گوید روز هم به فکر حل مشکل چهل نفر باش، شب برخیز و دیگران را دعا کن؛ یعنی روز هم مواظب کارشان باش. این درس کرم به انسان می آموزد که دیگران مهمان سفرهی انسان باشند. (4)

حکایت 872: دعای استجابت

ابن عباس می گوید: علی ابن ابی طالب علیه السلام نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه واله آمد و چیزی از آن حضرت درخواست کرد، پیامبر صلی الله علیه واله به او فرمود: یا علی! به حق آن که مرا به پیغمبری4.

1- هزار و یک نکته ص 621 نکته ی 777.
2- همان، ص 633، نکته 777.
3- همان.
4- اسرار عبادات، ص 124.