هزار و یک حکایت اخلاقی جلد دوم صفحه 726

ببینم، چون ایشان به قبرستان آمد، او را به همان حال دید، نزدیکش رفت، دید هیچ به او اعتنایی ندارد، ملا هادی سبزواری فرمود: تو کیستی و چه کارهای؟ من تو را دیوانه نمی بینم و از طرف دیگر رفتارت هم عاقلانه نیست؟ آن مرد در جواب گفت: من شخص نادان و بی خبری هستم که تنها به دو چیز علم و یقین دارم و آن را باور کرده ام، یکی این که دانسته ام که مرا و این عالم را خالقی است عظیم الشان که باید در شناختن و بندگی او کوتاهی نکنم، دوم این که دانسته ام در این عالم نمی مانم و به عالم دیگر باید بروم و نمی دانم حال من در آن عالم چگونه خواهد بود؟ از این دو علم، بیچاره شده و پریشان حال گشته ام به طوری که مردم مرا دیوانه می پندارند.

شما که خود را عالم مسلمان ها می دانید و این همه علم یاد گرفته اید، چرا ذرهای درد ندارید و در فکر نیستید؟! اندرز آن مرد همانند تیری بود که بر دل ملا هادی سبزواری نشست. ایشان برگشت در حالی که دگرگون شده بود و در مدت کمی که از عمرش باقی مانده بود، دائما در فکر سفر آخرت و تحصیل توشه ی این راه پر خطر بود تا از دنیا رفت.(1)

حکایت 954: روز مصیبت!

خلیل بن احمد می گوید: روزی که با عالمی بالاتر و داناتر از خودم باشم آن روز، روز استفاده ی من است و اگر با کسی که در علم از من پایین تر است باشم، آن روز، روز افاده و فایده دادن من است و اگر با کسی باشم که با من در علم مساوی است آن روز، روز مباحثه و مذاکرهی من است و اگر روزی هیچ کدام از این سه نباشد آن روز، روز مصیبت من است. (2)

حکایت 955 : مرا با کسی که سخاوت ندارد، کاری نیست

روزی یکی از روستایی ها با کیسه ای از لیره های طلا به فردی که با آخوند خراسانی مخالف بود، برخورد کرد و از او پرسید: عالم این جا کیست؟ وی نام یکی از دوستانش را برد و اضافه کرد: ولی این عالم به کسی چیزی نمی دهد، اما آخوند خراسانی بخشش و عطایش بر کسی پوشیده نیست.4.