راه های رسیدن به موفقیّت و خوشبختی جلد 2 صفحه 133

معرفت می باشد، چنانچه در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است:

ما مِنْ شی ءٍ بَعْد المَعْرِفَهِ یَعْدِلُ هذِهِ الصَّلوه.(1)

بعد از معرفت، عملی وجود ندارد که با نماز رقابت کند.(2)

الف) احساس نیاز

«کمال آدمی بستگی به کمال نیاز او دارد، هر مقدار این احساس نیاز بیشتر شود، به کمال و تعالی انسان افزوده می گردد و از طرفی احساس فقر، احتیاج و نیاز از معرفت و شناخت آدمی ناشی می شود، و هر مقدار معرفت انسان به حق تعالی بیشتر شود، احساس نیاز بیشتری در او پیدا می شود».(3)

ب) احساس عظمت و بزرگی حق تعالی

«... هنگامی که خداوند را به بزرگی و عظمت بشناسد، طبعا در برابرش با نهایت خضوع، حضور و توجّه قرار می گیرد».(4)

4- حضور قلب در تمام حالات

همیشه خویش را در محضر خداوند متعال بدانیم:

«از عوامل اصلی تحصیل حضور قلب در نماز، حضور دایم در محضر خداوند

می باشد. نمازگزار همان طور که در هنگام نماز، خود را در محضر خدا می بیند، باید در تمام ساعات زندگی خود، این حالت را حفظ کند و در حقیقت: این احساس حضور در تمام لحظات است که موجب حضور قلب در نماز می گردد، چرا که کسب حضور قلب در نماز، یک دفعه، ممکن نیست».(5) «اَلَم یَعْلَمْ بِاَنَّ اللّهَ یَری»(6)

5 - فهمیدن معانی نماز

همین طور که نماز می خوانیم معانی آن را در نظر خویش بگذرانیم، و آنقدر به معانی نماز توجّه نماییم تا این کار برای ما ملکه شود. همیشه سعی کنیم به معانی

1- . بحار الانوار، ج 69، ص 406.
2- . عزیزی تهرانی، علی اصغر، حضور قلب در نماز، ص 112.
3- . همان، ص 113.
4- . همان، ص 114.
5- . همان، ص 123.
6- . سوره علق، آیه 14.