راه های رسیدن به موفقیّت و خوشبختی جلد 2 صفحه 182

5 - از بین بردن (آب کردن) هر گونه گوشتی که از حرام بر بدنت روییده است، به طوری که پوستت به استخوان بچسبد، سپس گوشت تازه میان آنها بروید.

6- به تنت بچشانی رنج طاعت را، چنانچه به او چشانیده ای لذّت گناه را.

در این صورت توبه حقیقی تحقّق یافته و انسان از توبه کنندگان به شمار می رود.(1)

گناهانی که توبه آنها مشکل است

اشاره

کسانی که گناهان زیر را مرتکب می شوند توبه آنان مورد قبول قرار نمی گیرد و یا اینکه به سختی توبه آنها پذیرفته است:

1- بدعت

2- توبه هنگام مرگ

کسانی که در آستانه مرگ قرار می گیرند و می گویند اکنون از گناه خود توبه کردیم، توبه آنان پذیرفته نخواهد شد.(2)

3- توبه کافران

توبه برای کسانی که در حال کفر از دنیا می روند نیست، اینها کسانی هستند که عذاب دردناکی برای آنها فراهم کرده ایم.(3)

4- توبه منافقین

چه برای آنها استغفار کنی و چه نکنی حتّی اگر هفتاد بار برای آنها استغفار کنی، هرگز آنها را نمی آمرزد.(4)

5 - ظلم کردن

کسانی که کافر شدند و ستم کردند، هرگز خدا آنها را نخواهد بخشید.(5)

1- . بحار الانوار، ج 6، ص 27؛ احسن القصص، ص 60 - 59.
2- . سوره نساء، آیه 18.
3- . سوره نساء، آیه 18.
4- . سوره توبه، آیه 80.
5- . سوره نساء، آیه 167.