معراج السعاده صفحه 1080

افعال نفس ، و بر آن تنگ بگیرد و از حیله و مکر آن احتیاط کند ، زیرا که : آن مکاره ای است که خدعه می کند ومشتبه می نماید .

پس باید جواب صحیح از جمیع کردار و گفتار آن مطالبه کند و خود به حساب خود برسد پیش از آنکه در صحرای قیامت دیگری به حساب او برسد . و باید هیچ چیزرا مهمل نگذارد . و حساب جمیع آنچه گفته و کرده و دیده و شنیده از نگاه کردن ونشستن و برخاستن و خوردن و خوابیدن و آشامیدن ، حتی از سکوت آن سؤال کند ، که چرا ساکت شد ، و از افکار و خواطر قلبیه و صفات و اخلاق . پس اگر از عهده جواب جمیع برآمد به نحوی که از حق تجاوز نکرده باشد و چیزی از واجبات را ترک نکرده باشد و مرتکب معصیتی نشده باشد ، از حساب آن روز فارغ است . و هیچ چیز باقی ندارد . و اگر در چیزی کوتاهی کرده و از جواب صحیح آن عاجز ماند آن را در دل خود ثبت نماید همچنان که تاجر باقی شریک را در دفتر حساب خود ثبت می کند و بعداز ثبت آن ، در مقام «معاتبه» (1) و مطالبه غرامت آن برآید .

چهارم معاتبه و استیفاست : و آن آخر اعمال مرابطه است و عبارت از آن است که : بعد از آنکه در آخر روز ، حساب نفس خود را رسید و آن را خیانتکار و مقصریافت ، سزاوار نیست که مسامحه کند و آن را مهمل گذارد ، زیرا این باعث جرات نفس می شود و معتاد به خیانت و تقصیر می گردد .