معراج السعاده صفحه 1085

بوده آن را دربوته ریاضات شرعیه بگدازد .

صحبت نیکان زجهان دور گشت*** خوان عسل خانه زنبور گشت

سایه کس ، فر «همائی» (1) نداشت*** صحبت کس ، بوی وفائی نداشت

با نفس هر که برآمیختم*** مصلحت آن بود که بگریختم

مطالعه احوال صالحین سلف

پس باید در این زمان اکتفا نمود به مطالعه احوال گذشتگان و خواندن حکایات ایشان . و هر که حکایات ایشان را بشنود و بر کیفیت اعمال ایشان مطلع گردد می داندکه : ایشان بندگان خدا و در دعوی بندگی صادق بوده اند . و ایشانند پادشاهان حقیقی وسلاطین واقعی .

یکی از اصحاب سید اولیا و سرور اصفیا می گوید که : «روزی نماز صبح را در عقب آن بزرگوار گزاردم چون آن حضرت سلام داد به دست راست گشت و اثر حزن و ملال بر رخسار مبارک آن برگزیده ملک متعال ، هویدا بود و چنین نشستند تا آفتاب طلوع کرد . پس دست مبارک خود را حرکت دادند و فرمودند که : و الله هر آینه دیدم اصحاب محمد صلی الله علیه و آله را که امروز یکی مثل ایشان نمی بینم . داخل صبح می شدندپریشان مو و غبار آلود ، با چهره های زرد . شب را به بیداری به سر برده ، گاهی در سجده ، و زمانی ایستاده ، چون نام خدا می بردند بر خود می لرزیدند چنان که درخت در روز باباد تند می لرزد . و اشکهای ایشان چنان جاری می شد که جامه های ایشان را ترمی نمود» . (2)

«و اویس قرنی (3) که یکی از اصحاب جناب امیر المؤمنین علیه السلام بود شبها رانخفتی ، یک شب گفتی این ، شب رکوع است و آن شب به

1- 24. «هما» مرغ افسانه ای و موهوم را گویند که : سایه اش بر سر هر کس بیفتد به سعادت خواهد رسید .
2- 25. محجه البیضاء ، ج 8 ، ص 173 . و احیاء العلوم ، ج 4 ، ص 350 .
3- 26. او از اکابر تابعین و یکی از چهار تن اتقیای زهاد ثمانیه و موصوف به «سید التابعین» است . که در سال 37یا 39 هجری در جنگ صفین در رکاب حضرت امیر المؤمنین علیه السلام به شهادت رسید . رک : ریحانه الادب ، ج 4 ، ص 444 .