معراج السعاده صفحه 1090

زدگان بی خبر . پس ای برادر ! گاهی احوال ایشان را مطالعه کن و حکایات ایشان را ملاحظه نمای و زنهار و زنهار ، از هم صحبتی اهل این عصر ، پای کش . و به رفتار ایشان نظر مکن که در میان ایشان کسی نیست که دیدار او تو را سودی بخشد . وکلام او تو را به یاد خدا افکند .

آه از این صفرائیان (1) بی هنر*** چه هنر زاید زصفرا ؟ دردسر !

این نه مردان اند اینها صورت اند*** مرده نانند و کشته شهوت اند

صفت بیست و هفتم : مذمت کراهت و شرافت ضد آن (محبت)

مذمت کراهت و شرافت محبت

که عبارت است از : تنفر طبع از چیزی که دریافتن آن ، سبب المی و تعبی گردد . وچون کراهت ، قوت گیرد آن را مشقت گویند . و کراهت ، یا از چیزی است که میل وشوق و محبت به آن شرعا و عقلا ممدوح و مستحسن است . یا از چیزی است که چنین نیست . و آنچه از اخلاق رذیله است قسم اول است نه دوم . بلکه بعضی از اقسام دوم ازصفات فاضله است .

و ضد کراهت ، محبت است . و آن عبارت است از : میل و رغبت طبع به چیزی که دریافتن آن سبب لذت و راحت باشد . پس کراهت و محبت هر چیزی لازم داردمعرفت و ادراک آن چیز را . و بدون معرفت آن ، اگر چه فی الجمله باشد کراهت ومحبت متصور نیست . از این جهت است که صفت محبت و کراهت در جمادات - چون سنگ و کلوخ و در و دیوار - نیست ، زیرا که : آنها را ادراک نیست .

پس هر چیزی که