معراج السعاده صفحه 1093

، اسباب بسیار و علتهای مختلفه است ، پس به این جهت دوستی نیز به اقسام بسیار منقسم می شود :

اول : محبت انسان وجود و بقای خود را . و آن اشد اقسام محبت و اقوای همه است ، زیرا محبت چیزی ، حاصل نمی شود مگر به سبب ملایمت آن چیز با طبع ، ومعرفت آن ، و اتحاد میان محب و محبوب . و شکی نیست که : هیچ چیز ملایم وموافق تر به کسی از خود او نیست . و معرفت او به هیچ چیز اقوی از معرفت خود نیست .

و اتحاد میان هیچ دو چیز بیشتر از اتحاد میان آدمی و خودش نیست . پس به این جهت ، هر کسی خود را از همه چیز دوست تر دارد . و معنی دوستی خود و دوستی دوام وجودخود کراهت تلف آن است . و به این جهت ، هر کسی که غافل از حقیقت مرگ است ، مرگ را دشمن دارد اگر چه اعتقاد به ثواب و عقاب بعد از مردن نداشته باشد و از مردن هم المی به او نرسد . مثل اینکه در خواب بمیرد ، زیرا که گمان می کند که مرگ موجب معدوم شدن اوست ، یا معدوم شدن بعضی از او . و همچنان که دوام وجود خود در نزدهر کسی محبوب است ، همچنین کمال وجود نیز مطلوب است . و حقیقت آن نیز راجع به محبت خود او است ، زیرا فقد کمال ، نوعی نقص است در وجود . و هر نقصی عدم است . پس فقد کمال ، عدم نوعی از وجود خود است . بلکه تحقیق آن است که